11 Haziran 2013 Salı

KPSS Tarihi Konu Anlatımı - Avrupa'da Yenilikler

KPSS Tarihi Konu Anlatımı - Avrupa'da Yenilikler


.
.
.
.

                                                                                    AVRUPA’DA YENİLİKLER           
YENİ BULUŞLAR VE SONUÇLARI
COĞRAFİ KEŞİFLER VE SONUÇLARI
RÖNESANS
REFORM
AYDINLANMA ÇAĞI
1-Barutun ve Top
   Barut ilk olarak Çinliler tarafından eğlencelerde havai fişek olarak kullanılmıştır. Sonra Türkler ve Araplar tarafından kullanılan barut, Haçlı Seferleri sırasında Müslümanlardan öğrenilerek Avrupa’ya taşındı. Fatih’in yaptırdığı topların gücünü gören Avrupalı krallar, topları derebeylerine karşı kullandılar. Böylece feodalite rejimi (Derebeylik) ortadan kaldırılmış, mutlak krallıklar güçlenmiştir.
2-Kağıt ve Matbaa
   Çinliler ve Türkler ipek ve pamuktan kağıt yapıyorlardı. Avrupa da ipek ve pamuk az olduğu için kağıt yapımı pahalıya patlıyordu. Avrupalıların paçavra ve selülozdan kağıt yapmaları üzerine, kağıt ucuzlamıştır.
   Matbaaya benzeyen aletleri ilk olarak Çinliler ve Uygur Türkleri kullanmıştır. Ancak modern matbaanın ilk mucidi Alman Jan Gutenberg’dir.
  Avrupa’da ucuz kağıt yapılması ve matbaanın bulunması şu yeniliklere neden olmuştur:
a-Kitaplar ucuzladı halk kitap okuma imkanı elde etti.
b-Avrupa’da okuma yazma oranı yükseldi.
c-Bilim ve kültür yayıldı.
d-İnsanların kültür seviyelerinin artması hayata bakış açılarını olumlu yönde değiştirdi.
e-Rönesans, Reform’un başlamasına neden oldu.
3-Pusula
İlk olarak Çinliler tarafından kullanılan pusula Haçlı Seferleri sırasında Müslümanlardan alınarak Avrupa’ya götürülmüştür. Kriskof Kolomb’un, pusulanın sapma açısını düzeltmesi ile okyanuslarda seyahat daha güvenli hale geldi. Bunun sonucunda Avrupalı denizcilerin korkmadan denizlere açılması üzerine, Coğrafi Keşifler olmuştur.
     XV. yüzyıl sonlarında Avrupalıların bilinmeyen ülkeleri bulmak için yaptıkları gezilere “Coğrafi Keşifler” adı verilir.
A- Nedenleri
☺İpek ve baharat yollarının Müslümanların elinde bulunması
☺Coğrafya bilgisinin ilerlemesi
☺Pusulanın kullanılması
☺Okyanusa dayanıklı gemilerin yapılması
☺Cesur gemicilerin yetişmesi
B- Yapılan Keşifler
a-Ümit Burnu’nun Keşfi (1487)
Portekizli Bartelmi Diyaz tarafından bulundu.
b-Hint Deniz Yollarının Keşfi (1498)
Portekizli denizci Vasko dö Gama Ümit Burnu’nu geçerek Hindistan’a ulaştı ve Hint Deniz Yolu’nu keşfetti.
c-Amerika’nın Keşfi (1506)
Kristof Kolomb, Amerika’nın Bahama adalarına ulaşmış ise de burayı Hindistan da ki adalar zannetti (1492). İtalyan denizci Ameriko Vespuçi, buranın yeni bir kıta olduğunu dünyaya ilan etti. Bu kıtaya Amerika adı verildi.
d-Dünya’nın Dolaşılması (1522) 
Portekizli denizciler Macellan ve Del Kano, dünya turuna çıktılar. Macellan’ın ölmesi üzerine Del Kano Dünya turunu tamamlayarak Dünya’nın yuvarlak olduğunu kanıtladı.
C- Sonuçları
☼Avrupa’nın ekonomik seviyesi yükseldi bu durum Rönesans’ın başlamasına neden oldu.
☼Avrupalılar keşfedilen yerlerde sömürge imparatorlukları kurdular.
☼Yeni ticaret yolları bulunduğu için Doğu ticaret yolları ve Akdeniz limanları önemini kaybetti.
☼Ticaretle uğraşan burjuvalar zenginleştiler.
☼Hristiyanlık dini yayıldı.
☼Dünyanın yuvarlak olduğu anlaşıldı.
☼Din adamlarına olan güven azaldı.
☼Yeni bitki ve hayvan türleri Avrupa’ya taşındı.
☼Amerika’nın eski medeniyet merkezi olduğu anlaşıldı.
☼Sömürgecilik başlamıştır (İspanyol ve Portekizliler ilk sömürgeleri kurdular)
XV. ve XVI. Yüzyıllarda Avrupa’da edebiyat, sanat ve bilim alanındaki gelişmelere “Rönesans” denir.

A-Nedenleri
☺Kağıt ve matbaanın kullanılması ile düşünce iletişim ve haberleşmenin kolaylaşması
☺Coğrafi keşiflerden sonra Avrupa’da zengin ve sanattan zevk alan bir sınıfın ortaya çıkması
☺Sanatçıları koruyan kişilerin ortaya çıkması (Mesen)
☺İstanbul’un fethinden sonra bir çok bilim adamının İtalya’ya giderek orada çalışmalarda bulunması

    Rönesans ilk olarak İtalya’da  edebiyat alanında başlamış, Mikelanjelo, Leonardo da Vinci gibi büyük sanatçılar yetişmiştir. Rönesansın İtalya’da başlamasında, İtalya’nın coğrafi önemi, ekonomik durumunun iyi olması ve İtalya’nın tarihsel önemi etkili olmuştur. İngiltere’de Shakesper, İspanya’da Servantes, Almanya’da Röklen, Erasmus eserler vermiştir.

B-Sonuçları
☼Küçük kan dolaşımı bulundu.
☼Çağdaş Avrupa’nın temelleri atıldı.
☼Reform ve sanayi inkılabına zemin hazırladı.
☼Rönesans mimarisi adı verilen yeni bir mimari tarz ortaya çıkmıştır.
☼Skolastik düşünce etkisini iyice azalttı. Deney ve gözleme dayalı pozitif düşüncenin ortaya çıkmasına zemin hazırladı.
☼Bilim ve teknikteki gelişmeler hızlandı.

Not 1- Bu döneme kadar bilim, sanat ve medeniyet alanlarında İslam ülkeleri öncülük yaparken Rönesans hareketi ile Avrupa ülkeleri ön plana çıkmıştır.
2- Eski Roma, Yunan ve Latin edebiyatının incelenmesi sonucu, bu edebiyat kolu ile uğraşan gruba “hümanist”, bu edebi akıma da “hümanizma” adı verilmiştir.
     XVI. yüzyılda Hristiyanlığın Katolik mezhebinde yapılan bazı düzenlemeler ve değişikliklerdir.

A-Nedenleri
☺Katolik kilisesinin bozulması
☺Hümanistlerin kiliseyi ve din adamlarını eleştirmeleri
☺Endülüjans sorunu (papazların halktan günahlarından kurtulması için para alması)
☺Kağıt ve matbaanın etkisi
☺İncil’in değişik dillere çevrilmesi
☺Rönesans ile doğan özgür düşünce ortamının etkisi
☺Halkın yokluk çekerken din adamlarının lüks içinde yaşaması

  Martin Luther, Katolik kilisesinin yanlışlıklarını 95 maddelik eleştiri metni yayınlayarak ortaya koydu. Böylece ilk olarak Reform Almanya’da başlamıştır. Papa X. Leon tarafından aforoz edildi. Alman İmparatoru  V. Karl ile Protestanlar arasında 25 yıl süren mezhep savaşları yapıldı. 1555 Ogsburg Anlaşması ile Protestan kilisesi Alman İmparatoru tarafından tanındı. Fransa kralının yayınladığı Nant Fermanı ile Kalvenizm, Fransa’da resmen tanınmıştır (1598).

B-Sonuçları
☼Kilise otoritesi zayıfladı
☼Papaya duyulan güven azaldı
☼Katolik kilisesi kendini yenilemek zorunda kaldı
☼Skolastik düşünce tamamen yıkıldı.
☼Din ve devlet işleri birbirinden ayrıldı.
☼Almanya’da Protestanlık, Fransa’da Kalvenizm, İngiltere’de Anglikanizm mezhepleri ortaya çıktı.
☼İlk kez laik eğitim kurumları açılmaya başlandı.
☼Mezhep kavgaları başlamıştır.
☼Engizisyon mahkemeleri kuruldu.
    Avrupa’da 18. yüzyılda ortaya çıkmış, bilim ve düşünce alanında meydana gelen bir atılım dönemidir.

Sonuçları
Newton fizik ve matematik alanında çalışmalar yaptı.
Kopernik Dünya’nın Güneş etrafında dolaştığını ispatlamıştır.
Galile Dünya’nın yuvarlak olduğunu ispatladı.
Dekart geometriyi geliştirmiştir.
Mozart, Bah gibi ünlü besteciler yetişmiştir.
Jan Jak Russo baskıcı düşüncelere karşı çıkarak demokrasinin doğmasında katkıda bulunmuştur.
☼Pek çok düşünce sistemi değişmiş yerini akılcı düşünce almıştır.
☼Aydınlanma Çağı’ndaki bilimsel ve teknolojik gelişmeler Sanayi İnkılabının temellerini oluşturmuştur.

SANAYİ İNKILABI
    18. yüzyılın sonlarında ilk olarak İngiltere’de başlayıp, tüm dünyaya yayılan teknolojik gelişmelere “Sanayi İnkılabı” denir.
Sonuçları
☼İnsan gücünün yerini makine gücü almış,  küçük imalathaneler yerlerini büyük fabrikalara bıraktı
☼Üretim arttı ve işçi sınıfı ortaya çıktı.
☼Hammadde ve Pazar arayışı başlamış buda sömürgeciliği daha da hızlandırmıştır.
☼Pazar ve hammadde arayışı, devletler arası rekabete, bu rekabet bloklaşmaya, neticede I. ve II. Dünya savaşlarına neden olmuştur.
☼Sanayileşmeye paralel olarak yeni düşünce akımları ortaya çıktı. (Kapitalizm, sosyalizm, Liberalizm)
☼Yeni kanalların açılması (Panama ve Süveyş Kanalı) ticareti canlandırdı.
☼Köylerden şehirlere nüfus akını başladı.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.