.
.
.
.
AVRUPA’DA
YENİLİKLER
|
||||
YENİ BULUŞLAR VE SONUÇLARI
|
COĞRAFİ KEŞİFLER VE SONUÇLARI
|
RÖNESANS
|
REFORM
|
AYDINLANMA ÇAĞI
|
1-Barutun ve Top
Barut ilk olarak Çinliler tarafından
eğlencelerde havai fişek olarak kullanılmıştır. Sonra Türkler ve Araplar
tarafından kullanılan barut, Haçlı Seferleri sırasında Müslümanlardan
öğrenilerek Avrupa’ya taşındı. Fatih’in yaptırdığı topların gücünü gören
Avrupalı krallar, topları derebeylerine karşı kullandılar. Böylece feodalite
rejimi (Derebeylik) ortadan kaldırılmış, mutlak krallıklar güçlenmiştir.
2-Kağıt ve Matbaa
Çinliler ve Türkler ipek ve pamuktan kağıt
yapıyorlardı. Avrupa da ipek ve pamuk az olduğu için kağıt yapımı pahalıya
patlıyordu. Avrupalıların paçavra ve selülozdan kağıt yapmaları üzerine,
kağıt ucuzlamıştır.
Matbaaya benzeyen aletleri ilk olarak
Çinliler ve Uygur Türkleri kullanmıştır. Ancak modern matbaanın ilk mucidi
Alman Jan Gutenberg’dir.
Avrupa’da
ucuz kağıt yapılması ve matbaanın bulunması şu yeniliklere neden olmuştur:
a-Kitaplar ucuzladı halk kitap okuma imkanı elde etti.
b-Avrupa’da okuma yazma oranı yükseldi.
c-Bilim ve kültür yayıldı.
d-İnsanların kültür seviyelerinin artması hayata bakış açılarını
olumlu yönde değiştirdi.
e-Rönesans, Reform’un başlamasına neden oldu.
3-Pusula
İlk olarak Çinliler
tarafından kullanılan pusula Haçlı Seferleri sırasında Müslümanlardan
alınarak Avrupa’ya götürülmüştür. Kriskof Kolomb’un, pusulanın sapma açısını
düzeltmesi ile okyanuslarda seyahat daha güvenli hale geldi. Bunun sonucunda
Avrupalı denizcilerin korkmadan denizlere açılması üzerine, Coğrafi
Keşifler olmuştur.
|
XV. yüzyıl sonlarında Avrupalıların
bilinmeyen ülkeleri bulmak için yaptıkları gezilere “Coğrafi Keşifler” adı
verilir.
A- Nedenleri
☺İpek ve baharat
yollarının Müslümanların elinde bulunması
☺Coğrafya bilgisinin
ilerlemesi
☺Pusulanın
kullanılması
☺Okyanusa dayanıklı
gemilerin yapılması
☺Cesur gemicilerin
yetişmesi
B- Yapılan Keşifler
a-Ümit Burnu’nun Keşfi
(1487)
Portekizli Bartelmi
Diyaz tarafından bulundu.
b-Hint Deniz
Yollarının Keşfi (1498)
Portekizli denizci
Vasko dö Gama Ümit Burnu’nu geçerek Hindistan’a ulaştı ve Hint Deniz Yolu’nu
keşfetti.
c-Amerika’nın Keşfi
(1506)
Kristof Kolomb,
Amerika’nın Bahama adalarına ulaşmış ise de burayı Hindistan da ki adalar
zannetti (1492). İtalyan denizci Ameriko Vespuçi, buranın yeni bir kıta
olduğunu dünyaya ilan etti. Bu kıtaya Amerika adı verildi.
d-Dünya’nın
Dolaşılması (1522)
Portekizli denizciler
Macellan ve Del Kano, dünya turuna çıktılar. Macellan’ın ölmesi üzerine Del
Kano Dünya turunu tamamlayarak Dünya’nın yuvarlak olduğunu kanıtladı.
C- Sonuçları
☼Avrupa’nın ekonomik
seviyesi yükseldi bu durum Rönesans’ın başlamasına neden oldu.
☼Avrupalılar
keşfedilen yerlerde sömürge imparatorlukları kurdular.
☼Yeni ticaret yolları
bulunduğu için Doğu ticaret yolları ve Akdeniz limanları önemini kaybetti.
☼Ticaretle uğraşan
burjuvalar zenginleştiler.
☼Hristiyanlık dini
yayıldı.
☼Dünyanın yuvarlak
olduğu anlaşıldı.
☼Din adamlarına olan
güven azaldı.
☼Yeni bitki ve hayvan
türleri Avrupa’ya taşındı.
☼Amerika’nın eski
medeniyet merkezi olduğu anlaşıldı.
☼Sömürgecilik
başlamıştır (İspanyol ve Portekizliler ilk sömürgeleri kurdular)
|
XV. ve XVI.
Yüzyıllarda Avrupa’da edebiyat, sanat ve bilim alanındaki gelişmelere
“Rönesans” denir.
A-Nedenleri
☺Kağıt ve matbaanın
kullanılması ile düşünce iletişim ve haberleşmenin kolaylaşması
☺Coğrafi keşiflerden
sonra Avrupa’da zengin ve sanattan zevk alan bir sınıfın ortaya çıkması
☺Sanatçıları koruyan
kişilerin ortaya çıkması (Mesen)
☺İstanbul’un fethinden
sonra bir çok bilim adamının İtalya’ya giderek orada çalışmalarda bulunması
Rönesans
ilk olarak İtalya’da edebiyat
alanında başlamış, Mikelanjelo, Leonardo da Vinci gibi büyük sanatçılar
yetişmiştir. Rönesansın İtalya’da başlamasında, İtalya’nın coğrafi önemi,
ekonomik durumunun iyi olması ve İtalya’nın tarihsel önemi etkili olmuştur.
İngiltere’de Shakesper, İspanya’da Servantes, Almanya’da Röklen, Erasmus
eserler vermiştir.
B-Sonuçları
☼Küçük kan dolaşımı
bulundu.
☼Çağdaş Avrupa’nın
temelleri atıldı.
☼Reform ve sanayi
inkılabına zemin hazırladı.
☼Rönesans mimarisi adı
verilen yeni bir mimari tarz ortaya çıkmıştır.
☼Skolastik düşünce
etkisini iyice azalttı. Deney ve gözleme dayalı pozitif düşüncenin ortaya
çıkmasına zemin hazırladı.
☼Bilim ve teknikteki
gelişmeler hızlandı.
Not 1- Bu döneme kadar bilim, sanat ve
medeniyet alanlarında İslam ülkeleri öncülük yaparken Rönesans hareketi ile
Avrupa ülkeleri ön plana çıkmıştır.
2- Eski Roma, Yunan ve Latin edebiyatının incelenmesi sonucu, bu
edebiyat kolu ile uğraşan gruba “hümanist”, bu edebi akıma da “hümanizma” adı
verilmiştir.
|
XVI. yüzyılda Hristiyanlığın Katolik
mezhebinde yapılan bazı düzenlemeler ve değişikliklerdir.
A-Nedenleri
☺Katolik kilisesinin
bozulması
☺Hümanistlerin
kiliseyi ve din adamlarını eleştirmeleri
☺Endülüjans sorunu
(papazların halktan günahlarından kurtulması için para alması)
☺Kağıt ve matbaanın
etkisi
☺İncil’in değişik
dillere çevrilmesi
☺Rönesans ile doğan
özgür düşünce ortamının etkisi
☺Halkın yokluk
çekerken din adamlarının lüks içinde yaşaması
Martin Luther, Katolik kilisesinin
yanlışlıklarını 95 maddelik eleştiri metni yayınlayarak ortaya koydu. Böylece
ilk olarak Reform Almanya’da başlamıştır. Papa X. Leon tarafından aforoz
edildi. Alman İmparatoru V. Karl ile
Protestanlar arasında 25 yıl süren mezhep savaşları yapıldı. 1555 Ogsburg
Anlaşması ile Protestan kilisesi Alman İmparatoru tarafından tanındı.
Fransa kralının yayınladığı Nant Fermanı ile Kalvenizm, Fransa’da
resmen tanınmıştır (1598).
B-Sonuçları
☼Kilise otoritesi
zayıfladı
☼Papaya duyulan güven
azaldı
☼Katolik kilisesi
kendini yenilemek zorunda kaldı
☼Skolastik düşünce
tamamen yıkıldı.
☼Din ve devlet işleri
birbirinden ayrıldı.
☼Almanya’da
Protestanlık, Fransa’da Kalvenizm, İngiltere’de Anglikanizm mezhepleri ortaya
çıktı.
☼İlk kez laik eğitim
kurumları açılmaya başlandı.
☼Mezhep kavgaları
başlamıştır.
☼Engizisyon
mahkemeleri kuruldu.
|
Avrupa’da 18. yüzyılda ortaya çıkmış,
bilim ve düşünce alanında meydana gelen bir atılım dönemidir.
Sonuçları
☼Newton fizik
ve matematik alanında çalışmalar yaptı.
☼Kopernik
Dünya’nın Güneş etrafında dolaştığını ispatlamıştır.
☼Galile
Dünya’nın yuvarlak olduğunu ispatladı.
☼Dekart
geometriyi geliştirmiştir.
☼Mozart, Bah
gibi ünlü besteciler yetişmiştir.
☼Jan Jak Russo
baskıcı düşüncelere karşı çıkarak demokrasinin doğmasında katkıda
bulunmuştur.
☼Pek çok düşünce
sistemi değişmiş yerini akılcı düşünce almıştır.
☼Aydınlanma Çağı’ndaki
bilimsel ve teknolojik gelişmeler Sanayi İnkılabının temellerini
oluşturmuştur.
|
SANAYİ İNKILABI
|
||||
18. yüzyılın sonlarında ilk olarak
İngiltere’de başlayıp, tüm dünyaya yayılan teknolojik gelişmelere “Sanayi
İnkılabı” denir.
Sonuçları
☼İnsan gücünün yerini
makine gücü almış, küçük imalathaneler
yerlerini büyük fabrikalara bıraktı
☼Üretim arttı ve işçi
sınıfı ortaya çıktı.
☼Hammadde ve Pazar
arayışı başlamış buda sömürgeciliği daha da hızlandırmıştır.
☼Pazar ve hammadde
arayışı, devletler arası rekabete, bu rekabet bloklaşmaya, neticede I. ve II.
Dünya savaşlarına neden olmuştur.
☼Sanayileşmeye paralel
olarak yeni düşünce akımları ortaya çıktı. (Kapitalizm, sosyalizm,
Liberalizm)
☼Yeni kanalların
açılması (Panama ve Süveyş Kanalı) ticareti canlandırdı.
☼Köylerden şehirlere
nüfus akını başladı.
|
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.