.
.
.
.
18.
YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ
|
||||
Osmanlı-Rus Savaşı ve
Prut Antlaşması (1711)
|
Osmanlı-Venedik-Avusturya
Savaşları Pasorofça Antlaşması (1715-1718)
|
Osmanlı-Rusya-Avusturya Savaşları
ve Belgrat Antlaşması (1736-1739)
|
Osmanlı-Rus Savaşı ve Küçük
Kaynarca Antlaşması (1768-1774)
|
Osmanlı-Rusya-Avusturya Savaşları Ziştovi-Yaş Antlaşmaları (1787-1792)
|
Nedenleri:
1-Kuzeyde Batlık Denizi’ne açılmak isteyen Rus Çarı I. Petro,
İsveç Kralı XII. Şarl’ı Poltova Savaşı’nda yendi. Rusya kaçan İsveç kralını
yakalama bahanesi ile Osmanlı topraklarına girdi.
2-Petro’nun Osmanlıya bağlı Eflak ve Boğdan beylerini Osmanlıya
karşı kışkırtması
3-İsveç Kralı Şarl’ın Osmanlı padişahını Rusya’ya karşı
kışkırtması
4-Osmanlı Devleti’nin İstanbul Antlaşması ile Rusya’ya
kaptırdığı yerleri geri almak istemesi
Bu nedenler ile Osmanlı Devleti Rusya’ya
savaş açtı (1711). Sadrazam Baltacı Mehmet Paşa, Rus ordusunu Prut nehrinde
kıstırdı. Zor durumda kalan Petro barış istemek zorunda kaldı. Yeniçeri
askerlerine güvenemeyen Baltacı Mehmet Paşa, Rus ordusunu yok etmek
yerine, onlar ile Prut Antlaşması’nı
imzaladı (1711).
Prut Antlaşmasının Maddeleri :
1-İstanbul Antlaşması ile Rusya’ya bırakılan Azak kalesi ve
çevresi Osmanlı Devleti’ne geri iade edilecek,
2-Rusya, İstanbul’da daimi bir elçi bulunduramayacak,
3-Rusya, Lehistan’ın iç işlerine karışmayacak
4-İsveç kralı serbestçe ülkesine dönebilecek,
Prut Antlaşmasının Önemi:
●Osmanlı Devleti
İstanbul Antlaşması ile Rusya’ya kaptırdığı yerleri geri aldı.
●Prut Antlaşmasındaki
başarı, Karlofça Antlaşması ile kaybedilen yerlerin geri alınabileceği
umudunu artırmıştır.
|
Nedenleri:
1-Osmanlı Devleti’nin Karlofça Antlaşması ile Venedik’e
kaptırdığı yerleri, geri almak istemesi,
2-Venediklerin baskısı altında ezilen Mora halkının Osmanlıdan
yardım istemesi,
3-Venediklilerin Osmanlı ticaret gemilerine saldırmaları,
Osmanlı Devleti Venedik’e savaş ilan
etti. Sadrazam Silahtar Ali Paşa kısa sürede Mora’yı Venediklilerden geri
aldı. Osmanlı Devleti’nin bu başarısından korkan Avusturya, Osmanlı
Devleti’ne savaş ilan etti. Osmanlı Devleti, yeniçerilerin disiplinsizliği
yüzünden Avusturya karşısında başarılı olamadı. Avusturya Belgrat’ı ele geçirerek Sırbistan
üzerine yürüdü. Yeni sadrazam Damat İbrahim Paşa, Avusturya ve Venedik ile
Pasarofça Antlaşması imzalandı (1718).
Pasarofça Antlaşmasının Maddeleri:
1-Eflak’ın batısı, Belgrat, Sırbistan’ın kuzeyi Avusturya’ya
bırakılacak
2-Mora Yarımadası, Osmanlılara bırakılacak
3-Arnavutluk, Hersek ve Dalmaçya kıyıları Venedik’e bırakılacak,
Pasarofça Antlaşmasının Önemi :
● Bu antlaşma ile
Osmanlı Devleti’nde Lale Devri başladı.
●İlk kez Çelebi Mehmet
zamanında başlayan Osmanlı-Venedik Savaşları kesin olarak sona erdi.
●Karlofça Anlaşmasında
kaybedilen Mora geri alındı. Ancak Belgrat Avusturya’ya bırakıldı. Yeni
toprakların kaybedilmesi üzerine Osmanlı Devleti dış politikasını değiştirmiş
savunmaya yönelik bir politika izlemeye başlamıştır.
|
Nedenleri:
1-Rusya’nın Lehistan’ın iç işlerine karışması
2-Pasarofça Antlaşmasından sonra Rusya ile Avusturya arasında
gizli bir ittifak kurulması
3-Rusların Kırım’a girmeleri ve Bahçesaray’ı yakıp yıkmaları,
4-Osmanlı-İran Savaşlarında Kırım Hanının Osmanlıya göndereceği
yardımın Rusya tarafından engellenmesi
Bu nedenler ile savaş başladı. Osmanlı
Devleti, Rusya ve Avusturya’ya karşı başarılar kazandı. Fransa’nın da
arabuluculuk etmesi sonucunda Avusturya ve Rusya ile ayrı ayrı Belgrat
Antlaşması imzalandı (1739).
Belgrat Antlaşmasının Maddeleri:
1-Ruslar savaşta aldıkları yerleri geri verecek
2-Azak kalesi Ruslarda kalacak ancak Ruslar bu kaleyi yıkacak
3-Rusya, Karadeniz ve Azak Denizinde savaş gemisi ve tersane
bulunduramayacak
4-Avusturya, Pasarofça Antlaşması ile aldığı yerleri geri
verecek (Banat hariç)
Belgrat Antlaşmasının Önemi :
●Osmanlı Devleti’nin
18. yüzyılda imzaladığı son kazançlı antlaşmadır.
● Karadeniz’in Türk
gölü olduğu son kez kabul edilmiştir.
●Fransızları
arabuluculuğundan dolayı Fransızlara verilen kapitülasyonlar sürekli hale
getirildi (1740).
● Bu başarıda
Humbaracı Ahmet Paşa’nın askeri alandaki ıslahatları etkili olmuştur.
● Osmanlı Devleti,
Pasarofça Antlaşması ile Avusturya’ya kaptırdığı yerleri (Banat hariç) geri
aldı.
|
Nedenleri:
1-Rus Çariçesi II. Katerina’nın Kırım’ı, Kafkasları ele geçirmek
istemesi,
2-Rus Çariçesi Katerina’nın Lehistan’daki
taht mücadelelerine
karışması üzerine, Lehlilerin Osmanlıdan yardım istemesi,
Baltık Denizi ve İngilizlerin de yardımı
ile Cebelitarık’tan Akdeniz’e gelen Rus donanması Çeşme önlerinde Osmanlı
donanmasını yakmıştır (Çeşme Bozgunu 1770). Kartal Meydan Muharebesinde 180
bin kişilik Osmanlı Ordusu, 30 bin kişilik Rus Ordusu karşısında ağır bir
yenilgi aldı. Bu olayları duyan III. Mustafa kederinden ölmüştür. Tahta geçen
I. Abdülhamit barış istemiş, Küçük Kaynarca Antlaşması imzalanmıştır
(1774).
Küçük Kaynarcanın Maddeleri:
1-Kırım bağımsız olacak
2-Rusya, Karadeniz’de donanma bulundurabilecek ve Rus ticaret
gemileri boğazlardan serbestçe geçebilecek,
3- Ruslara da
kapitülasyonlar verilecek,
4-Osmanlı Devleti, Rusya’ya savaş tazminatı verilecek
5-Rusya, Osmanlı Devletindeki Ortodoksların haklarını koruyacak
Küçük Kaynarca Antlaşmasının Önemi :
●Osmanlı Devleti’nin
18. yüzyılda imzaladığı en ağır antlaşmadır.
●Ortodoksları himaye
hakkını elde eden Rusya, Osmanlı Devleti’nin iç işlerine karışma fırsatı
bulmuştur.
● İlk defa halkı Müslüman olan bir ülke Osmanlı Devleti’nden
ayrılmıştır. (Kırım)
● Osmanlı Devleti ilk defa savaş tazminatı ödedi
● Karadeniz Türk gölü olmaktan çıkmıştır.
●Ruslar ilk kez
kapitülasyonlardan yararlanmaya başladı.
● Balkanlar ve
Boğazlar Rus tehdidine açık hale gelmiştir.
|
Nedenleri:
1-Gizli antlaşma yapan Rusya ve Avusturya’nın, Osmanlı
topraklarını kendi aralarında paylaşması
2-Rus Çariçesi II. Katerina bağımsız olan Rusya’ya girerek
burayı işgal ettiğini duyurdu.
Bu nedenler ile I. Abdülhamit Rusya’ya
savaş ilan etti. Avusturya Rusya’nın yanında savaşa girdi. Fransa’da ihtilal
çıkması üzerine Avusturya, Osmanlı Devleti ile Ziştovi Antlaşmasını
imzalayarak savaştan çekildi (1791). Bu antlaşma ile Avusturya aldığı yerleri
geri vermiştir.
Ziştovi
Antlaşmasının Önemi:
●Kanuni Devri’nde
başlayan Osmanlı-Avusturya Savaşları kesin olarak sona ermiştir.
Ziştovi Antlaşmasından sonra yalnız kalan
Rusya, Osmanlı Devleti ile Yaş Antlaşmasını imzalamıştır (1792).
Yaş Antlaşmasının Maddeleri:
1-Osmanlı Devleti Kırım’ın Rusya’ya ait olduğunu kabul edecek,
2-Dinyester Irmağı iki ülke arasında sınır olacak
Yaş Antlaşmasının Önemi:
●Bu antlaşma ile
Osmanlı Devleti’nin Yıkılış Dönemi başladı.
●Osmanlı Devleti,
Kırım’ın Rusya’ya ait olduğunu resmen kabul etti.
|
Osmanlı-İran Savaşları
|
||||
İran’daki
karışıklardan yararlanmak isteyen Rusya İran’a saldırınca, Osmanlı Devleti de
İran’a girdi. Fransa’nın araya girmesi sonucu, Rusya ile İstanbul Antlaşması
(1724) imzalandı. Buna göre, İran’ın kuzeyi Rusya’ya, batısı Osmanlı
Devleti’ne bırakılmıştır. Bu durumu kabul etmeyen İran Osmanlıya savaş açtı.
Sonuçta Kerden (II. Kasr-ı Şirin Antlaşması) imzalandı (1746). Buna göre I.
Kasr-ı Şirin Antlaşması esas alınmış ve Zağros Dağları sınır kabul edildi.
Böylece günümüze kadar süren dostluk dönemi başlamıştır.
|
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.