KPSS Tarih Konu Anlatımı 18. Yüzyılda Osmanlı Devleti

KPSS Tarih Konu Anlatımı 18. Yüzyılda Osmanlı Devleti


.
.
.
.

18. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ
Osmanlı-Rus Savaşı ve  Prut Antlaşması (1711)	Osmanlı-Venedik-Avusturya Savaşları                           Pasorofça Antlaşması (1715-1718)	Osmanlı-Rusya-Avusturya Savaşları ve Belgrat Antlaşması (1736-1739)	Osmanlı-Rus Savaşı ve Küçük Kaynarca Antlaşması (1768-1774)	Osmanlı-Rusya-Avusturya Savaşları  Ziştovi-Yaş Antlaşmaları (1787-1792)
Nedenleri: 1-Kuzeyde Batlık Denizi’ne açılmak isteyen Rus Çarı I. Petro, İsveç Kralı XII. Şarl’ı Poltova Savaşı’nda yendi. Rusya kaçan İsveç kralını yakalama bahanesi ile Osmanlı topraklarına girdi. 2-Petro’nun Osmanlıya bağlı Eflak ve Boğdan beylerini Osmanlıya karşı kışkırtması  3-İsveç Kralı Şarl’ın Osmanlı padişahını Rusya’ya karşı kışkırtması 4-Osmanlı Devleti’nin İstanbul Antlaşması ile Rusya’ya kaptırdığı yerleri geri almak istemesi      Bu nedenler ile Osmanlı Devleti Rusya’ya savaş açtı (1711). Sadrazam Baltacı Mehmet Paşa, Rus ordusunu Prut nehrinde kıstırdı. Zor durumda kalan Petro barış istemek zorunda kaldı. Yeniçeri askerlerine güvenemeyen Baltacı Mehmet Paşa, Rus ordusunu yok etmek yerine,  onlar ile Prut Antlaşması’nı imzaladı (1711). Prut Antlaşmasının Maddeleri : 1-İstanbul Antlaşması ile Rusya’ya bırakılan Azak kalesi ve çevresi Osmanlı Devleti’ne geri iade edilecek, 2-Rusya, İstanbul’da daimi bir elçi bulunduramayacak, 3-Rusya, Lehistan’ın iç işlerine karışmayacak 4-İsveç kralı serbestçe ülkesine dönebilecek, Prut Antlaşmasının Önemi: ●Osmanlı Devleti İstanbul Antlaşması ile Rusya’ya kaptırdığı yerleri geri aldı. ●Prut Antlaşmasındaki başarı, Karlofça Antlaşması ile kaybedilen yerlerin geri alınabileceği umudunu artırmıştır.	Nedenleri: 1-Osmanlı Devleti’nin Karlofça Antlaşması ile Venedik’e kaptırdığı yerleri, geri almak istemesi, 2-Venediklerin baskısı altında ezilen Mora halkının Osmanlıdan yardım istemesi, 3-Venediklilerin Osmanlı ticaret gemilerine saldırmaları,       Osmanlı Devleti Venedik’e savaş ilan etti. Sadrazam Silahtar Ali Paşa kısa sürede Mora’yı Venediklilerden geri aldı. Osmanlı Devleti’nin bu başarısından korkan Avusturya, Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti. Osmanlı Devleti, yeniçerilerin disiplinsizliği yüzünden Avusturya karşısında başarılı olamadı.  Avusturya Belgrat’ı ele geçirerek Sırbistan üzerine yürüdü. Yeni sadrazam Damat İbrahim Paşa, Avusturya ve Venedik ile Pasarofça Antlaşması imzalandı (1718). Pasarofça Antlaşmasının Maddeleri: 1-Eflak’ın batısı, Belgrat, Sırbistan’ın kuzeyi Avusturya’ya bırakılacak 2-Mora Yarımadası, Osmanlılara bırakılacak 3-Arnavutluk, Hersek ve Dalmaçya kıyıları Venedik’e bırakılacak, Pasarofça Antlaşmasının Önemi : ● Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti’nde Lale Devri başladı. ●İlk kez Çelebi Mehmet zamanında başlayan Osmanlı-Venedik Savaşları kesin olarak sona erdi. ●Karlofça Anlaşmasında kaybedilen Mora geri alındı. Ancak Belgrat Avusturya’ya bırakıldı. Yeni toprakların kaybedilmesi üzerine Osmanlı Devleti dış politikasını değiştirmiş savunmaya yönelik bir politika izlemeye başlamıştır.	Nedenleri: 1-Rusya’nın Lehistan’ın iç işlerine karışması 2-Pasarofça Antlaşmasından sonra Rusya ile Avusturya arasında gizli bir ittifak kurulması 3-Rusların Kırım’a girmeleri ve Bahçesaray’ı yakıp yıkmaları, 4-Osmanlı-İran Savaşlarında Kırım Hanının Osmanlıya göndereceği yardımın Rusya tarafından engellenmesi     Bu nedenler ile savaş başladı. Osmanlı Devleti, Rusya ve Avusturya’ya karşı başarılar kazandı. Fransa’nın da arabuluculuk etmesi sonucunda Avusturya ve Rusya ile ayrı ayrı Belgrat Antlaşması imzalandı (1739). Belgrat Antlaşmasının Maddeleri: 1-Ruslar savaşta aldıkları yerleri geri verecek 2-Azak kalesi Ruslarda kalacak ancak Ruslar bu kaleyi yıkacak 3-Rusya, Karadeniz ve Azak Denizinde savaş gemisi ve tersane bulunduramayacak 4-Avusturya, Pasarofça Antlaşması ile aldığı yerleri geri verecek (Banat hariç) Belgrat Antlaşmasının Önemi : ●Osmanlı Devleti’nin 18. yüzyılda imzaladığı son kazançlı antlaşmadır. ● Karadeniz’in Türk gölü olduğu son kez kabul edilmiştir. ●Fransızları arabuluculuğundan dolayı Fransızlara verilen kapitülasyonlar sürekli hale getirildi (1740). ● Bu başarıda Humbaracı Ahmet Paşa’nın askeri alandaki ıslahatları etkili olmuştur. ● Osmanlı Devleti, Pasarofça Antlaşması ile Avusturya’ya kaptırdığı yerleri (Banat hariç) geri aldı.	Nedenleri: 1-Rus Çariçesi II. Katerina’nın Kırım’ı, Kafkasları ele geçirmek istemesi, 2-Rus Çariçesi Katerina’nın Lehistan’daki taht mücadelelerine karışması üzerine, Lehlilerin Osmanlıdan yardım istemesi,     Baltık Denizi ve İngilizlerin de yardımı ile Cebelitarık’tan Akdeniz’e gelen Rus donanması Çeşme önlerinde Osmanlı donanmasını yakmıştır (Çeşme Bozgunu 1770). Kartal Meydan Muharebesinde 180 bin kişilik Osmanlı Ordusu, 30 bin kişilik Rus Ordusu karşısında ağır bir yenilgi aldı. Bu olayları duyan III. Mustafa kederinden ölmüştür. Tahta geçen I. Abdülhamit barış istemiş, Küçük Kaynarca Antlaşması imzalanmıştır (1774).   Küçük Kaynarcanın Maddeleri: 1-Kırım bağımsız olacak 2-Rusya, Karadeniz’de donanma bulundurabilecek ve Rus ticaret gemileri boğazlardan serbestçe geçebilecek, 3- Ruslara da  kapitülasyonlar verilecek, 4-Osmanlı Devleti, Rusya’ya savaş tazminatı verilecek 5-Rusya, Osmanlı Devletindeki Ortodoksların haklarını koruyacak Küçük Kaynarca Antlaşmasının Önemi : ●Osmanlı Devleti’nin 18. yüzyılda imzaladığı en ağır antlaşmadır. ●Ortodoksları himaye hakkını elde eden Rusya, Osmanlı Devleti’nin iç işlerine karışma fırsatı bulmuştur. ● İlk defa halkı Müslüman olan bir ülke Osmanlı Devleti’nden ayrılmıştır. (Kırım) ● Osmanlı Devleti ilk defa savaş tazminatı ödedi ● Karadeniz Türk gölü olmaktan çıkmıştır. ●Ruslar ilk kez kapitülasyonlardan yararlanmaya başladı. ● Balkanlar ve Boğazlar Rus tehdidine açık hale gelmiştir.	Nedenleri: 1-Gizli antlaşma yapan Rusya ve Avusturya’nın, Osmanlı topraklarını kendi aralarında paylaşması 2-Rus Çariçesi II. Katerina bağımsız olan Rusya’ya girerek burayı işgal ettiğini duyurdu.    Bu nedenler ile I. Abdülhamit Rusya’ya savaş ilan etti. Avusturya Rusya’nın yanında savaşa girdi. Fransa’da ihtilal çıkması üzerine Avusturya, Osmanlı Devleti ile Ziştovi Antlaşmasını imzalayarak savaştan çekildi (1791). Bu antlaşma ile Avusturya aldığı yerleri geri vermiştir.  Ziştovi Antlaşmasının Önemi: ●Kanuni Devri’nde başlayan Osmanlı-Avusturya Savaşları kesin olarak sona ermiştir.    Ziştovi Antlaşmasından sonra yalnız kalan Rusya, Osmanlı Devleti ile Yaş Antlaşmasını imzalamıştır (1792). Yaş Antlaşmasının Maddeleri: 1-Osmanlı Devleti Kırım’ın Rusya’ya ait olduğunu kabul edecek, 2-Dinyester Irmağı iki ülke arasında sınır olacak Yaş Antlaşmasının Önemi: ●Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti’nin Yıkılış Dönemi başladı. ●Osmanlı Devleti, Kırım’ın Rusya’ya ait olduğunu resmen kabul etti.
				Osmanlı-İran Savaşları
				İran’daki karışıklardan yararlanmak isteyen Rusya İran’a saldırınca, Osmanlı Devleti de İran’a girdi. Fransa’nın araya girmesi sonucu, Rusya ile İstanbul Antlaşması (1724) imzalandı. Buna göre, İran’ın kuzeyi Rusya’ya, batısı Osmanlı Devleti’ne bırakılmıştır. Bu durumu kabul etmeyen İran Osmanlıya savaş açtı. Sonuçta Kerden (II. Kasr-ı Şirin Antlaşması) imzalandı (1746). Buna göre I. Kasr-ı Şirin Antlaşması esas alınmış ve Zağros Dağları sınır kabul edildi. Böylece günümüze kadar süren dostluk dönemi başlamıştır.