.
.
.
.
|
17. YÜZYILDAKİ ISLAHAT (YENİLİK)
HAREKETLERİ
|
|||||||
|
II. Osman (Genç Osman)
|
IV. Murat
|
Islahatçı Sadrazamlar
|
Islahatların Özellikleri
|
||||
17. yüzyılda ıslahat
yolunda ilk ciddi adımı Genç Osman
atmıştır. Genç Osman’ın ıslahatları şunlardır:
1- Şeyhülislam’ın fetva vermek dışındaki yetkilerini elinden
aldı. Böylece ilmiye sınıfının devlet işlerine karışmasını önlemiştir.
2- Maliyeye önem verdi. Din adamlarına ve askerlere fazladan
verilen paraları kesti.
3- Genç Osman, saray dışı
evlilik yaparak sarayı halka açmaya çalışmıştır. Genç Osman bu yönü
ile sosyal alanda ıslahat yapan ilk padişahtır.
4- İlk kez Yeniçeri Ocağını kaldırmayı düşünmüştür. Bunu haber
alan yeniçeriler Genç Osman’ı öldürmüşlerdir.
|
1- İçki, tütün, gece sokağa çıkma yasağı getirmiştir.
2- Koçi Bey’e duraklamanın nedenleri ve çareleri ile ilgili Koçi
Bey Risalesi’ni hazırlattı.
3- Kuvvet ve şiddet yoluyla devlet otoritesini yeniden
sağlamıştır.
4- Yeniçeri ve sipahi zorbalarını ortadan kaldırdı. Bu durum
İstanbul’da asayiş ve güvenliğin yeniden kurulmasını sağladı.
5- İran üzerine iki sefer düzenledi. Bu seferler sırasında
Anadolu’daki Celaliler ortadan kaldırılmış, emniyet ve güvenlik sağlanmıştır.
6- Tımarlar eskiden olduğu gibi savaşlarda yararlılık
gösterenlere verilmiştir.
|
a-Kuyucu Murat Paşa
I. Ahmet devrinde sadrazam olmuştur.
Celali isyanlarına karşı sert tedbirler aldı. Bunun için bir çok isyancıyı
idam ettirdi.
b-Tarhuncu Ahmet Paşa
IV.
Mehmet zamanında sadrazam oldu. Tarhuncu Ahmet Paşa’nın ıslahatları
şunlardır:
1- Hazineye borcu olan kişilerden bu borçları tahsil etti.
2- Bütçe açığının saray masraflarının çokluğundan ve lüzumsuz
harcamalardan kaynaklandığını görerek bunları azaltmaya çalıştı.
3- Osmanlıda ilk defa resmi devlet bütçesini hazırladı.
4- Divan üyeleri ve bazı yöneticilerden hazineye para aktardı.
Çıkarı elden giden kimselerin
faaliyetleri sonucunda, Tarhuncu Ahmet Paşa idam edilmiştir.
|
c- Köprülü Mehmet Paşa
Valide Turhan Sultan’ın teklifi üzerine,
Köprülü Mehmet Paşa bazı şartlar karşılığında sadrazam olmayı kabul etmiştir.
Böylece şart koşarak sadrazam olan ilk kişi olmuştur. Faaliyetleri:
1- İlk iş olarak ilmiye sınıfı ile uğraştı. Ulemaya nasihatlarda
bulundu.
2- Devletten
haksız yere alınan
paraları kesti.
3- Erdel’deki isyanı bastırdı.
4- Savaştan
kaçan yeniçerileri
cezalandırdı.
5- Devletin gelir ve giderlerini dengeleyerek maliyeyi düzenledi.
6- Devlet kadrolarına işin ehli olan kişileri atadı.
7-Çanakkale Boğazındaki Venedik ablukasını kaldırdı.
8-Venedikliler tarafından işgal edilen İmroz, Limni’yi geri
aldı.
|
d- Köprülü Fazıl Ahmet Paşa
Babası Köprülü Mehmet Paşa’dan sonra
sadrazam oldu.
1- Maliyeye önem vererek bütçe açığını kapattı.
2- Orduyu disiplin altına aldı.
3- Venediklilerden Girit adasını aldı.
4- Avusturya’dan Uyvar kalesini alıp, Vasvar Antlaşmasını
imzaladı.
5- IV. Mehmet ile Lehistan seferine çıkarak Bucaş Antlaşmasını
imzaladı.
17. yüzyılda köprülüler ailesinden sadrazamlık
makamına getirilen diğer devlet adamları şunlardır:
e- Merzifonlu Kara Mustafa Pş.
II. Viyana kuşatmasındaki başarısızlığı
yüzünden idam edildi.
f- Köprülü Fazıl Mustafa Paşa
ğ- Amcazade Hüseyin Paşa
Kutsal İttifak
savaşlarına son vererek Karlofça ve İstanbul Antlaşmalarını imzaladı.
|
1- Bu dönem ıslahatları gelişme aşaması bulamamış düşünce
aşamasında kalmıştır.
2- Kuvvet ve şiddet yolu ile ülkede asayişin sağlanması yoluna
gidilmiştir.
3- Islahatlarda Avrupa örnek alınmamıştır.
4- Yeniçeri, ulema ve halkın tepkisi ile karşılaşmıştır.
5- Yönetim, hukuk ve teknik alanlarda ıslahat yapılmamıştır.
6- Duraklamaya çözüm olmadı.
7- Islahatların ağırlık noktasını ordu ve ekonomi oluşturur.
8- Islahatların öncülüğünü padişah ve devlet adamları yapmış ve
ıslahatlar şahıslara bağlı kalmıştır.
|
||
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.