4 Haziran 2013 Salı

İslam Tarihi

İslam Tarihi
.
.
.
.
.


                                İSLAM TARİHİ                                                                
İslamiyet’ten Önceki Durum
Hz. Muhammed Dönemi Savaş ve Seferleri
Dört Halife Devri (632-661)
Emeviler Dönemi(661-750)
İslam Kültür ve Uygarlığı
▪ İslamiyet’ten önce Ortadoğu da Bizans ve Sasani İmparatorluğu olmak üzere iki devlet vardı.
▪Arap yarımadası, Yukarı Arabistan, Hicaz  ve Yemen (Güney Arabistan ) olmak üzere üç Bölgeye ayrılırdı. Mekke,  Medine,  Hayber  ve Taif  Hicaz  bölgesinin önemli şehirlerindendi.
▪ Arapların kutsal saydığı Kabe Mekke’deydi.
▪ Halk Bedevi ve Şehirli diye ikiye ayrılırdı.
▪ Arapların taptığı putlar Kabe de bulunuyordu.
▪ Kölelik gelişmişti.
▪ Ayrı ayrı kabileler halinde yaşarlardı. Kabileler arasında kan davaları yaygındı. Kadınlara önem verilmezdi. Kız çocukları diri diri gömülürlerdi.
▪ Şiir ve Edebiyat gelişmişti.

İslamiyet’in Doğuşu
▪ Annesi Amine, babası Abdullah dır. Hz.Muhammed Mekke de 571 yılında doğdu. Doğmadan önce babasını kaybeden Hz. Muhammed, altı yaşına kadar süt annesi Halime’nin yanında kaldı.  Altı yaşında iken annesini kaybetmiştir. Annesinden sonra dedesi Abdülmüttalib’in yanında kalmıştır. Dedesi de ölünce amcası Ebu Talip’in himayesine girdi. Ticaretle uğraşan amcasının yanında, ticaret yapmaya başladı.
▪ Doğruluğu ve dürüstlüğü ile ün kazandı. “Muhammed-ül Emin” ismiyle anılmaya başladı
 25 yaşında iken  Hz. Hatice ile evlendi.
İlk vahiy 40 yaşın da iken, Nur dağının Hıra mağarasında Cebrail tarafından getirildi(610). Bu olay Hz. Muhammed’in Peygamberliğinin ve İslam dininin başlangıcı oldu. Hz. Muhammed ilk önce yakınlarını İslam’a davet etmeye başladı.
İlk Müslüman olanlar Hz. Hatice, Hz. Ebubekir, Hz. Ali ve Hz. Zeyd’dir.
▪ İslamiyet’in insanları eşit kabul edip köleliğe karşı çıkması, putlara karşı çıkması üzerine Mekkeli müşrikler, Müslümanlara baskı yapmaya başladılar. Hz. Muhammed, Müslümanlara eziyet edilmesi üzerine bir kısmının Habeşistan’a hicretine izin  verdi.
▪Akabe biatlarını gerçekleştiren Medineli Müslümanlar, Hz. Muhammed’i Medine’ye davet etmişlerdir.
▪Akabe Biatlarından sonra bir kısım Müslümanlar da Mekke’den Medine’ye hicret etti(622).
Hicretin Önemi
▪Medine’de İlk İslam Devleti kurulmuş, Hz. Muhammed bu devletin başkanı olmuştur.
▪ Hicri takvimin başlangıcı oldu.
Muhacir ve Ensar kardeş ilan edildi.
▪İslamiyet’in yayılışı hızlandı.
Hz. Muhammed’in katıldığı savaşlara “Gazve” katılmadığı savaşlara da “Seriye” denir.

1-Bedir Savaşı (624) Hicretten sonra Müslümanların Mekke de kalan mallarının yağmalanması üzerine savaş başladı.
Sonuçları:
▪Müslümanlıların Mekkelilere karşı kazandığı ilk zaferdir.
▪Esir alınan Mekkeliler on müslümana okuma yazma öğretmesi karşılığında serbest bırakıldı.
▪Şam ticaret yollarının egemenliği, kısmen Müslümanların eline geçti. Uhut savaşına neden  oldu.

2-Uhut Savaşı (625): Mekkelilerin Bedir savaşının intikamını almak istemesinden dolayı savaş yapılmıştır. Hz. Muhammed’in emirlerine uymayan okçular yenilgiye yol açtı. Böylelikle peygambere itaatin önemi ortaya çıktı. Savaş sonunda Yahudilerin bir kısmı Medine’nin  dışına çıkarıldılar.

3-Hendek Savaşı (627): Mekkelileri Müslümanları yok etmek istemelerinden dolayı savaş çıkıyor. Müslümanlar Selman-ı Farisi’nin önerisi ile çevrelerine hendek kazarak savunma savaşı yapıyorlar. Savaş sonunda müşrikler yenilmişler ve böylece Müslümanları yok edemiyeceklerini anlamışlardır. Bu savaş Mekkelilerin Müslümanlar üzerine son seferidir. Bu savaştan sonra, Müslümanlar taarruza geçmiştir. Ayrıca savaştan sonra ilk İslam Hastahanesi kurulmuştur.

4-Hudeybiye Anlaşması (628): Hz. Muhammed  hac vazifesini yapmak için Mekke’ye doğru hareket eder. Müşrikler peygamberimizi Mekke’ye almayarak Hudeybiye antlaşmasını imzaladılar. Bu anlaşmanın önemi şudur :
▪Bu     anlaşma    ile    Mekkeliler   ilk  kez Müslümanları hukuken tanıdılar. Müslümanların aleyhine  gözükse de  sonra Müslümanların lehine sonuçlanmıştır.

5-Hayber’in Fethi (629): Medine den gönderilen Yahudilerin olumsuz faaliyetleri  üzerine Hayber alınmıştır. Böylece Şam ticaret yolunun güvenliği sağlandı.  Ayrıca Hayber Müslümanların ilk fethidir. İlk kez haraç alınmıştır.

6- Mute Savaşı(629): Bizansa karşı yapılan ilk savaştır.

7-Mekke’nin Fethi (630): Hz.   Muhammed   Mekkelilerin  Hudeybiye Anlaşmasını bozması üzerine Mekke’yi fethetti. Böylece Mekke Müslümanların eline geçti. Kabe putlardan temizlendi. Mekke’nin  fethi  Arap  Yarımadasında  olacak fetihleri kolaylaştırmıştır.

8-Huneyn Savaşı (630): Mekke’den kaçan putperestlerin Taif Yahudileri ile birleşip Mekke’yi geri almak istemeleri sonucunda yapıldı. Savaşı sonunda Taif kuşatılmış ise de alınamamıştır. Ancak bir yıl sonra kendiliğinden teslim olmuştur.

9-Tebük Seferi(631): Bizans İmparatorunun Arabistan üzerine sefere çıktığı haberinin alınması üzerine bu sefer düzenlendi. Fakat asılsız olduğunu öğrenerek geri dönmüştür.Bu sefer Peygamberi- mizin son seferidir.

10-Veda Haccı  ve Hutbesi (632) : Hz. Muhammed son kez Mekke’ye giderek onlara bir hutbe okumuştur. Arkasından Medine’ye dönen hz. Muhammed hayatını kaybetmiştir. Böylece dört halife dönemi başlamıştır.
Hz. Ebubekir Dönemi (632-634) :
▪ Yalancı Peygamberlerle, dinden dönenlerle, zekat vermeyenlerle mücadele edildi.
▪ Halifeye, devlet memurlarına maaş bağlandı.
▪ Kuran-ı Kerim kitap haline getirildi.
▪İlk kez Arap yarımadası dışında fetihlere başlandı. Suriye ve Irak üzerine bir ordu gönderildi. Bizans ile Yermük Savaşını yaparak Bizans’ı yendi(634). Bu sefer Suriye’nin fethine ortam hazırladı.

Hz. Ömer Dönemi (634-644):
Ecnadin Savaşıyla Suriye’nin Fethi tamamlandı. İran ile Kadisiye ve Nihavend Savaşları yapılarak İran alınmıştır. Dört halife dönemi içerisinde en çok fetihlerin yapıldığı dönemdir.
▪Topraklar yönetim birimlerine ayrıldı.
▪İlk kez divan kuruldu ve Kadılık sistemi oluşturuldu.
▪İlk düzenli ordu kuruldu. “Ordugah” şehirleri kuruldu. İkta sistemi kuruldu.
▪Devlet Hazinesi (Beytül Mal) oluşturuldu.
▪Hicri Takvim ilk kez kullanılmaya başlandı.
▪Hz. Ömer İranlı bir köle tarafından şehit edildi.

Hz. Osman Devri (644-656):
▪Libya, Tunus fethedildi. Türkler ile savaşlar başladı. Kıbrıs vergiye bağlandı. İlk İslam Donan- ması Suriye valisi Muaviye tarafından kuruldu Bizans donanması ile ilk savaş yapılmıştır.
▪İlk kez Kuran-ı Kerim çoğaltılmıştır.
▪Hz. Osman’ın memurlukları kendi soyundan olan Emevilere vermesi üzerine, İslam dinideki ilk karışıklıklar ortaya çıkmıştır.
▪Hz. Osman şehit edilmiştir.

Hz. Ali Dönemi(656-661) :
Cemel Vakası (Deve Olayı) : Hz. Talha, Zübeyir, Ayşe, Muaviye, Hz. Osman’ın katillerinin bulunmasında gevşek davranan Hz. Ali’nin halifeliğini tanımadılar. İki grup arasındaki mücadeleyi Hz. Ali kazandı. Mücadeleyi kazanan Hz. Ali Küfe’yi başkent yaptı.
Sıffın Savaşı ve Hakem Olayı : Hz. Muaviye, Hz. Osman’ın katillerini yakalama bahanesi ile harekete geçmiş bu olay Sıffın Savaşına neden olmuştur. Hz. Ali galip gelecekken mızrakların ucuna Kuran-ı Kerim yapraklarının takılması savaşın durmasına ve Hakem olayına neden olmuştur. Hakem olayından sonra Müslümanlar, Hz. Ali taraftarları, Hz. Muaviye taraftarları ve Hariciler olmak üzere üçe ayrılmıştır.
▪Hariciler 661’de Hz.Ali’yi şehit etmişlerdir. Bu dönemde iç karışıklıklar çok olduğu için yapılan fetihler durmuştur. Böylece dört halife dönemi bitmiş Emeviler dönemi başlamıştır.
▪Hz.Ali’nin ölümü ile Muaviye’nin halifeliği kesinleşmiştir.
Hz.   Muaviye  ölmeden   önce  oğlu  Yezid’i halife  ilan  etmiştir. Böylece halifelik babadan oğla geçen bir saltanat haline dönüşmüştür.
▪Yezid kendisinin halifeliğini tanımayan Hz.Muhammed’in torunu Hz.Hüseyin’i Kerbela’da öldürdü.  Böylece Hz.Osman  zamanında  başlayan ilk karışıklık, Hz. Ali   zamanında   ilk     ayrılıklara, Yezid  döne- minde kesin ayrılıklara döndü.
▪Halife Abdülmelik döneminde, ilk İslam parası bastırılmış ve Arapça resmi dil olarak ilan edilmiştir.
▪ Tarık bin Ziyad tarafından  Kadiks Savaşıyla İspanya fethedilmiştir(711). Müslümanların Avrupa da ilerleyişi Puvatya Savaşında Franklara yenilmeleri ile durmuştur(732).
▪Emeviler Arap milliyetçiliği yapmaları, halifelerin saraya kapanmaları, peygamber soyuna iyi davranmamaları yüzünden yıkılmışlardır.

Abbasiler Devri (750-1258)
▪İlk Abbasi halifesi Ebul Abbas Abdullah tır. Bu dönemde Çinliler ile Talas Savaşı yapıldı(751). Bu savaşta Türkler Arapları tutmuşlardır. Bu savaştan sonra Türkler Müslüman olmaya başladılar.
▪Abbasiler, Emevilerin izlemiş olduğu   Arap milliyetçilik   politikasını   terk  ederek başka milletlere de devlet kademesinde yer vermeye başladılar. Özellikle Türklerle  ilişkiler kurdular.
▪Abbasilerin en parlak dönemi, Harun Reşit zamanıdır. Bu dönemde başkent Bağdat, Ortadoğu’nun en önemli kültür merkezi haline geldi.
▪Harun Reşit’in oğullarından Me’mun ve Mu’tasım zamanlarında Türkler ile olan ilişkiler gelişti. Memun zamanında Türkler devlet kademesinde yer almaya başlamışlardır.
▪Me’mun, Bağdat’ı koruma amacı ile Türk- lerden oluşan Semerra şehrini kurmuştur.
▪Bizans sınırına yakın yerlerde Avasım şehirleri kurularak Türkler buralara yerleştirildi.
▪Moğolların saldırıları sonucunda yıkıldılar

Endülüs Emevi Devleti:
▪ İspanyada kurulmuştur. Başkenti Kurtuba en önemli ilim merkezidir. Bilim ve kültür alanındaki gelişmelere çok önem vermişlerdir.

Devlet Yönetimi
▪Medine de kurulan İslam devletinin başkanı Hz. Muhammed idi.
▪Hz.Muhammed den sonra“Halifelik” makamı ortaya çıktı. Dört halife dev- rinde halifeler seçimle iş başına gel- diklerinden, bir nevi cumhuriyet vardı.
▪Hz. Ömer zamanında ülke illere ayrılarak, illere valiler ve kadılar atandı.Hz. Ömer Divan Teşkilatının temellerini attı.
▪Merkez önce Medine, Hz. Ali döneminde Kufe, Emeviler döneminde Şam, Abbasiler döneminde Bağdat olmuştur.
▪Emeviler döneminde halifelik baba- dan oğula geçerek saltanat halini aldı.
▪Emeviler, muhafız ve posta teşkilatı kurdular.
▪Abbasiler döneminde vezirlik teşkilatı kuruldu.

Sosyal ve Ekonomik Hayat
▪Hz. Ömer ilk defa devlet hazinesini kurdu(Beytül Mal). Hazinenin başlıca gelir kaynakları: Öşür, Haraç, Cizye vergileri, Zekat ve Sadaka, Ganimet, Hayvan sayısına göre alınan vergilerdir.
▪İnsanların en önemli geçim kaynağı tarım, hayvancılık ve ticaretti.

Din ve İnanış
▪İslam dininin temeli Kuran-ı Kerim’dir.
▪Hz. Ebubekir Kuran-ı Kerim’i kitap haline getirmiştir.
▪Hz. Osman Kuran-ı Kerim’i çoğaltmıştır.

Yazı, Dil-Edebiyat, Bilim-Sanat
▪ Emevi halifesi Abdülmelik Arapçayı resmi dil ilan etti. Arapça zamanla gelişerek bilim ve kültür dili haline geldi. Mimari en çok Emeviler döneminde gelişti.
▪Cabir İbn-i Hayyam, modern kimyanın kurucusu oldu. İbn-i Sina’nın Kanun adlı tıp kitabı yüzyıllarca Avrupa da ders kitabı olarak okutuldu. 
▪ Eğitimde en önemli gelişme Abbasi- ler döneminde oldu. Halife Me’mun’un Bağdat’ta açtırdığı Beyt’ül ikme ilk yüksek öğretim kurumu oldu. Endülüs Emevileri’nde Kurtuba Medresesi Hıristiyan öğrencilerinde eğitim gördüğü bir yerdi.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.