11. Sınıf Türk Edebiyatı Kitabı Cevapları (Biryay) sayfa 38

SAYFA 38

II. ÜNİTE
Coşku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler

8. "Dönersem kahpeyim, millet yolunda bir azîmetten / Anılsın mesleğimde çektiğim cevr ü meşakkatler" dizelerinde hangi şahıs veya iyelik eki kullanılmıştır? Aynı şahıs ekinin kullanıldığı diğer örnekleri metinden bulup tahtaya sıralayınız. Bu kullanımları şiirin on beşinci, on altıncı, on yedinci beyitlerindeki şahıs ifade eden sözcük ve eklerle karşılaştırınız. Tespitlerinizi sözlü olarak ifade ediniz.

Şiirden alınan bu beyitlerde 1. tekil kişi eki (ben) kullanılmıştır. 15, 16 ve 17. beyitlerde ise 1. çoğul kişi (biz) kullanılmıştır.



9. "Hürriyet Kasidesi" ile aynı temayı işleyen divan şiiri örneklerinin (gazel, kaside, rubai, şarkı, murabba vb.) bulunup bulunmadığını söyleyiniz.
"Hürriyet" teması, Tanzimat edebiyatında işlenen bir temadır. Divan şiirinde bu temayı işleyen şiir yoktur.

a. "Hürriyet Kasidesi" ile aynı temayı işleyen günümüz şiirini şiir okuma tekniğine dikkat ederek arkadaşlarınıza okuyunuz. İki şiiri hürriyet kavramının işlenişi açısından karşılaştırınız. Sonuçları sözlü olarak ifade ediniz.

b. "Hürriyet Kasidesi"nde işlenen tema, günümüz insanının hayatında nasıl bir yere ve öneme sahiptir? Konuyla ilgili düşüncelerinizi bir paragrafta ifade ediniz ve arkadaşlarınızla paylaşınız.
Özgürlük, demokrasilerin vazgeçilmez bir unsurudur. Özgürlük olmadan demokrasi olmaz. Demokrasilerde halk özgür iradeyle yönetime gelecekleri seçer, beğenmediklerini değiştirir. Kişilerin haklarının olması için özgür olmaları gerekir. Özgürlüğün olmadığı yerde hak ve hukuktan bahsedilemez. Bu bakımlardan günümüz toplumlarında özgürlük çok önemli bir kavramdır.
 
Avrupa'da Orta Çağ sonrasında yaşanan "Aydınlanma Dönemi" ile ilgili kısa bilgi veriniz. Tanzimat şiirinde görülen yeni kavramların "Aydınlanma Dönemi" ile ilişkisi nasıldır?
Tanzimat şiirinde görülen ‘‘akıl, ilerleme, deney, hürriyet” kavramları Aydınlanma düşüncesiyle ilişkilidir. Çünkü Aydınlanma Dönemi Ortaçağ’da hüküm süren dünya görüşüne karşı yeni bir dünya görüşünün ortaya çıkması ve temellendirilmesidir. Bu düşünceye göre aklın aydınlattığı kesin doğrulara ve bilginin ilerlemesine dayanan entelektüel bir kültür egemen olmalı ve kültür sonsuz şekilde ilerlemelidir. Böylece ilerleme ideali insanın, geleneğin köleliğinden kurtularak sürekli mutluluk ve özgürlük yolunda gelişeceği düşüncesine dayandırılır.
 
 10. Namık Kemal'in bu kasidesi lirik, didaktik (öğretici), epik, satirik, dramatik şiir türlerinden hangisine daha yakındır? Şairin, eserde yeni kavramları ne amaçla kullandığını "Aydınlanma Dönemi" ile ilgili araştırmanızın yardımıyla belirleyiniz.
Şiir kaside nazım biçimiyle yazılmış olsa da şiirde hürriyet temasından hareketle yiğitlik ön plana çıkıyor. Bu yönüyle şiir epik şiir özelliği taşıyor. Devrin yönetimine eleştiriler yöneltiliyor. Bu yönüyle satirik şiir özelliği de taşıyor.  Şiirde hürriyetin önemine vurgu yapılması Aydınlanam Dönemi düşüncesiyle ilişkilidir.
 11. İncelediğiniz şiir, "Sanat, toplum içindir.", "Sanat, sanat içindir." anlayışlarından hangisine örnektir? Şiirden vereceğiniz örneklerle düşüncenizi açıklayınız.
Sanat toplum içindir anlayışı vardır.

12. Kasidenin divan ve Tanzimat şiiri geleneğiyle ilişkisini açıklayınız. Şiirin, klasik kasidenin hangi özelliklerini yansıttığını belirleyiniz.
Kasideler divan edebiyatında padişahı, devlet adamlarını, din büyüklerini övmek amacıyla yazılırdı. Namık Kemal, Hürriyet Kasidesi'nde bir kişiyi övmemiş, soyut bir kavramı yüceltmiştir.
Hürriyet Kasidesi'nin divan edebiyatındaki kasidelere benzer yönleri:
Nazım birimi benzer: Beyitler halinde yazılmış.
Ölçüsü aynı: Aruz ölçüsü kullanılmış.
Kafiye düzeni: aa, ba, ca, da...
Dil olarak az da olsa yakınlık var. Divan edebiyatındaki kasidelerin dili oldukça ağır. Bu kasidenin dili divan edebiyatı kasidelerine göre biraz sade ama istenen sadelikte değil.

SAYFA 39

a. Şiirden ve araştırmanızdan hareketle Namık Kemal'in fikrî ve edebî yönüyle ilgili düşüncelerinizi aşağıya sıralayınız.
Namık Kemal, vatan şairi olarak tanınmıştır. Vatan, millet, adalet, hürriyet kavramlarına büyük önem verir.  Ona göre vatanın kurtuluşu özgür ve bağımsız olmasından geçer. Sanat toplum içindir anlayışıyla hareket etmiştir. Şiirin içeriğinde değişiklik yapmış ama biçimde divan şiiri özelliklerini kullanmıştır. Hürriyet Kasidesi şiirinde konu bütünlüğüne önem vermiştir.

b. Edebiyatımızda ilk kez Namık Kemal tarafından kullanılan kelime ve kelime gruplarını arkadaşlarınızla paylaşınız.
hürriyet, vatan, millet kavramları

14. Şimdiye kadar edindiğiniz bilgilerin ışığında bu şiirin, Namık Kemal'in fikirlerini ne derecede yansıttığını şiirden vereceğiniz örneklerle açıklayınız.
Namık Kemal, düşüncelerini dile getirmekten çekinmeyen, cesur bir şairdir. Vatan ve hürriyet şair için vazgeçilmez değerlerdir. Devlette üst düzey görevlerde yer almış, devlet yönetiminde bazı yanlışlıkları gördüğü için bu görevlerinden ayrılmıştır. (Hürriyet Kasidesi ilk beyitler) Gördüğü her yanlışı eleştirmiş, halka hizmet etmeyi birinci görev edinmiştir.