9.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı 4.Ünite Sonu Değerlendirme Soru ve Cevapları

9.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı 4.Ünite Sonu Değerlendirme Soru ve Cevapları

Ünite Sonu Ölçme – Değerlendirme (Sayfa 114)
“Yol eğri büğrü küflü evlerimizin, yosunlu bahçelerimizin, rüyalarımızın üstünden geçti… Arnavut kaldırımları, parke taşlı sokaklar, toprak yollar, merdivenli yokuşlar, o yılan derisi gibi yanar döner asfaltın kaygan sırtını kıskandılar. Yukarılardan esen kuzey rüzgârı, artık asfaltta engelsizce kol geziyor, buraların eskiden kalma tozunu, hatıra kokularını kolayca üfürebiliyordu. Yağmur suları ise çocuklara ara sıra yukarının mesken tutul­mamış tepelerinin yabani meyvelerini, böğürtlenlerini armağan ediyordu.”
Sevinç ÇOKUM
1.  Yukarıdaki metinde geçen kelime gruplarını bularak bunların türlerini söyleyiniz.
1.            Eğri büğrü =İkileme grubu
                Küflü evler=sıfat tamlaması
                Evlerimizin, bahçelerimizin, rüyalarımızın üstü= sıfat tamlaması
                Yosunlu bahçeler= sıfat tamlaması
                Arnavut kaldırımları= sıfat tamlaması
                Parke taşlı sokaklar= sıfat tamlaması
Toprak yollar= sıfat tamlaması
Merdivenli yokuşlar= sıfat tamlaması
O yılan= sıfat tamlaması
Asfaltın sırtı=isim tamlaması
Kaygan sırt= sıfat tamlaması
Kuzey rüzgarı=isim tamlaması
Kol gezmek=deyim grubu
Buraların tozu=isim tamlaması
Eskiden kalma toz= sıfat tamlaması
Yağmur suları=isim tamlaması
Mesken tutulmamış tepeler= sıfat tamlaması

2.  Yukarıdaki metinde, metne yan anlam değeri kazandıran söz ve söz gruplarını bulunuz.
2. “asfaltın sırtı” derken sırt kelimesinde yan anlam vardır.

3.  Yukarıdaki metinde, metne mecaz anlam değeri kazandıran söz ve söz gruplarını bulunuz.
3. Kol gezmek…
4.  “…buraların eskiden kalma tozunu, hatıra kokularını kolayca üfürebiliyordu.” cümlesinde geçen kelimeleri kök ve eklerine ayırarak kök ve eklerin çeşitlerini söyleyiniz.
4.            bu-ra-lar-ın> İsim Kökü-yönelme edatı-çokluk eki-tamlayan eki
                Eski-den> İsim Kökü –ayrılma eki
                Kal-ma> İsim Kökü -isim fiil
Toz-u-n-u> İsim Kökü.-t3.şie-yardımcı ses-belirtme d. Eki
Kok-u-lar-ı-n-ı >fiil kökü-fiilden isim yapan ek-çokluk eki- t3.şie-yardımcı ses-belirtme d. Eki
Üfür-abil-i-yor-idi> fiil kökü-yeterlilik kurallı bileşik fiili-ek fiilin hikaye bileşik çekimi

5.  Yukarıdaki metinde geçen somut ve soyut anlamlı göstergeleri bulunuz.
5.            rüya, hatıra=soyut
Küflü, ev, yosun, bahçe, kaldırım…=somut
6.  Yukarıdaki metinde zıt anlamı kelimeleri tespit ediniz.
6.
7.  Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
Kelimenin anlamı, kullanım alanlarına ve diğer kelimelerle ilişkilerine göre farklılık kazanır. ( D )
Kelimede eş anlamlılık, farklı anlam alanlarına sahip kelimelerin anlam alanlarının çakışmasına dayanır. ( Y )
Eş ve zıt anlamlılık anlam boyutunda değil kelime boyutunda düşünülmelidir. ( Y )

8.  Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun kelimeleri yazınız.
Kalıplaşmış sözler olan DEYİMLER kısa, özlü ve etkili anlatımlardır ve kelime grubu şeklinde olabile­ceği gibi cümle şeklinde de olur. Kelimelerin gerçek anlamından çıkarak mecaz anlam kazandığı DEYİMLER olduğu gibi kelimelerin gerçek anlamlarından çıkmadığı DEYİMLER de vardır.
9.  “Kalem” kelimesi önceleri hem “yazı yazmaya yarayan araç” hem “devlet dairesi” anlamlarında kul­lanılırken sonraları sadece “yazı yazmaya yarayan araç” anlamında kullanılmıştır.”
Yukarıdaki açıklamaya göre “kalem” kelimesinde meydana gelen anlam olayı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Daralma                  B) Genişleme                 C) Çoğalma                    D) Değişme                    E) Gönderge
CEVAP:A

10. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili ekleri bu eklerin karşılıklarıyla, altı çizili birleşik fiilleri de bu fiillerin karşılıklarıyla doğru şekilde eşleştiriniz.

Her sabah   onu burada bekler.	Geniş zaman eki
Onun sözü dikkate alınmalı.	İyelik eki
Bu yola girmemeliydik.	Hâl eki
Eliyle arkadaşını işaret ediyordu.	Vasıta eki
Öylece bakakaldı.	Sürerlik fiili
Aşkından öleyazdı.	Yaklaşma fiili
Bir anda kayboluverdi.	Tezlik   fiili
Ancak o başarabilir.	Yeterlik   fiili

11.  Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim kullanılmamıştır?
A) Sınavı kazanamayınca keyfi kaçtı.
B) Her hâlinden abayı yaktığı belli.
C) Haberi alınca ciğerimiz yandı.
D) Sürekli arkadaşlarına hava atıyor.
E) Çok ileri gidince arabayı kaldırıma çarptı.
CEVAP:E

12. Aşağıdaki ikilemelerden hangisi farklı şekilde oluşturulmuştur?
A) doğru dürüst        B) konu komşu       C) yalan yanlış         D) yorgun argın       E) ağlaya sızlaya
CEVAP:D