9.Sınıf Türk Edebiyatı Kitabı 2.Ünite:Manzume ve Şiir (Sayfa 78,79,80,81,82)

9.Sınıf Edebiyat Kitabı Cevapları

2.Ünite:Manzume ve Şiir

2.Manzume ve Şiir

HAZIRLIK

1. Yukarıdaki fotoğraflarda neler görüyorsunuz? Anlatınız.

1.

2. Sınıfınıza getirdiğiniz manzume ve şiiri arkadaşlarınıza okuyunuz. Okuduğunuz metinlerin birbirinden ne yönlerden farklı olduğunu belirleyiniz.

2. Manzumede olay örgüsü vardır. Olay örgüsü, yer, zaman, mekandan oluşur. Şiirde olay örgüsü yoktur. Manzume düz yazı çevrilebilir ama şiir çevrilemez.

3. Aşağıdaki metinleri okuyunuz. Hangi metinde hikâyeye benzeyen bir anlatım vardır? Belirtiniz.

EVİM

Dedemden yadigâr olan bu evi

Kışın fırtınası, yazın alevi

Daha ben doğmadan ihtiyarlatmış.

Fikrim bir hülyaya bazen dalar da

Düşünür, derim ki: “Bu odalarda

Kim bilir kaç kişi oturmuş, yatmış.”

Şimdi bir ben varım, bir de annem var,

Benim ömrüm onun, onunki benim.

Zaten ondan başka dünyada nem var?

Senelerden beri, akşam oldu mu,

Donuk gözleriyle ıssız yolumu

Ondan başka yok ki bir bekleyenim.

Yusuf Ziya ORTAÇ

DÖRTLEME

Gurur

Sevdiceğim, gerçeğimsin, yoğumsun, varımsın,

Hırçın denizimsin, köpüklü dalgalarımsın.

Bir esrik rüzgâr esiyor göz bebeklerinde

Dört mevsim boyuncasın, tekmil ilkbaharımsın.

Fevzi HALICI

3. Evim şiirinin hikayeye benzeyen tarafları vardır.

İNCELEME

1. metin

NERGİS İLE YANKI

2. metin

DOĞUNUN SEVDALARI

1.Sınıfınızda iki gruba ayrılınız. Okuduğunuz birinci ve ikinci metni aşağıdaki yönergelere göre inceleyiniz. İnceleme sonucunda grup görüşlerini sözcünüz aracılığıyla tahtaya yazınız.

a. Metinlerin hangisinde anlatılanlar düz yazı olarak anlatılabilir? Neden?

a. NERGİS İLE YANKI çevrilebilir. Olay örgüsü var ve çevrildiğinde anlam bozulmaz.

b. Metinlerde ahenk unsurlarında olan akrostiş, aliterasyon, asonans, kafiye, iç kafiye kullanılmış mıdır? Belirtiniz.

b. Her ikisinde de kullanılmıştır. Zaten manzume ile şiirin ortak tarafları her ikisinde ahenk unsurları vardır.

c. Metinlerde ölçü kullanılmış mıdır? Belirtiniz.

c. Serbest ölçü kullanılmıştır.

ç. Metinlerde yapı nasıl oluşturulmuştur?

ç. Dizelerle oluşturulmuş ve serbest yazılmıştır.

d. Metinlerin hangisinde anlam daha açık, hangisinde sezgi ve imgeye dayandırılmıştır?

d. NERGİS İLE YANKI anlam daha açık diğeri ise sezgiye bırakılmıştır, imgeler vardır.

e. Metinlerde kullanılan kavramlar nelerdir? Bu kavramlar nerelerde, nasıl kullanılmıştır? Hangi metinde gerçek anlamlı kavramlara daha çok yer verilmiştir?

e. NERGİS İLE YANKI şiirinde gerçek anlamlı kelimeler daha fazladır.

f. Metinlerin hangisindeki gerçeklik yaşanan gerçekliğe daha yakındır?

f. NERGİS İLE YANKI gerçekliğe yakın değildir.

g. Metinlerin hangisinde dizeler şiir cümleleri olarak düzenlenmiştir?

g. Doğunun Sevdalarında düzenlenmiştir.

ğ. Metinlerin hangisinde başlangıcı, gelişmesi ve sonucu belli olan bir olay anlatılmıştır?

Ğ. NERGİS İLE YANKI şiiri giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden oluşmuştur.

h. Metinlerin hangisi manzume (manzum hikâye), hangisi şiirdir? Manzume ile şiir arasındaki farklar nelerdir?

h. NERGİS İLE YANKI manzume , DOĞUNUN SEVDALARI şiirdir. Manzumede olay örgüsü var şiirde imge ve sanat var. Manzumede kelimeler gerçek anlamlı şiirde sanatlı ve mecazlıdır. Manzume düz yazıya çevrilirse anlamını kaybetmez şiir düz yazıya çevrilemez. 

2. Okuduğunuz manzumenin olaylarını aşağıya yazınız.

2. Nergis dünyaya geldiğinde su perisi olan annesi onu falcıya ömrünün uzun uzun olup olmayacağını öğrenmeye gider. Kendini görmezse ömrü uzun olacak der falcı. Nergis büyür ve herkesi sevdiği biri olur. Ormandayken bir ses duyar  ve seslenir o sese. Kimse yoktur sadece kendi sesi ona yankı yapmaktadır. Zamanlar o sese aşık olur ve belli bir zaman sonra ormanın içindeki bir akarsuda kendini görür ve bu güzelliği hayran kalıp dona kalır ve ondan bir çiçek haline gelir.

3. Okuduğunuz manzumedeki olay, yaşanmış bir olay mıdır? Böyle bir olayın insanlar arasında yaşanabilme ihtimali var mıdır? Manzumedeki olayı kimler yaşamıştır? Bu olay nerede, ne zaman ve nasıl yaşanmıştır?

3. Yaşanmamıştır. Mitolojik bir olaydır kimsenin başından geçmemiştir.

4. Manzumede verilen olayın başlangıcı, gelişmesi ve sonunda neler olduğunu anlatınız.

4. Başlangıcı nergisi doğumu, gelişme bölümü kendi sesini duyup ona aşık olması , bitiş ise kendine akarsuda görüp donması ve çiçek olması.

5. Manzumeden neler öğrendiniz? Manzume hangi efsaneden yola çıkılarak oluşturulmuştur? Manzumeler öğretici yönü olan metinler midir? “Doğunun Sevdaları” adlı şiirin niçin duygusal bir biçimde oluşturulduğunu tartışınız. Tartışma sonucunda ulaştığınız sonucu tahtaya yazınız.

5. Nergis çiçeği efsanesinde yola çıkılarak oluşturulmuştur. Öğreticidir. Doğunun Sevdaları şiiri ise duygusal ordaki amaç bir estetik zevk uyandırmak ve çağrışımda bulunmaktır.

6. Lirik, epik, dramatik, satirik, pastoral vb. anlatımların şiirlerin oluşmasındaki rolünü açıklayınız.

6. Lirik şiir duygusal, epik şiir yiğitçe, mertçe, dramatik şiir karşılıklı konuşma şeklinde, satirik eleştirel, pastoral ise köy ve kır yaşamını anlatır. Bu gösteriyor ki bunlar şiirin anlatımı belirleyen özellikleridir.

7. Aşağıdaki şemayı inceleyiniz. Verilen bilgi hangi metne uyuyorsa o metnin bölümüne “x” işareti koyunuz.

Özellikler	1. metin	2. metin
Duygusal bir dil kullanılmış.		XXX
Coşku, heyecan ve kahramanlığı anlatan bir dil kullanılmış.		XXX
Hüzün ve sevinci yansıtan bir dil kullanılmış.	XXX	XXX
Alaycı bir dil kullanılmış.
Tabiattaki varlıkların güzelliğini anlatan bir dil kullanılmış.	XXX	XXX
Mecaz ve imgeye dayalı bir dil kullanılmış.		XXX

8. “Nergis ile Yankı” ve “Doğunun Sevdaları” adlı metinlerde işlenen tema nedir? Bu tema, metinlerde hangi yönlerden ele alınmıştır?

8. Sevdadır. Birisi olay örgüsü yönünden ele alınmıştır diğeri de yaşanmış sevda üzerinden ele alınmıştır.

9. “Nergis ile Yankı” ve “Doğunun Sevdaları” adlı metinlerin hangisini okuduğunuzda gözünüzde bir olay, kişiler ve yer canlanıyor?

9. Nergis ile Yankı’da oluyor.

YORUMLAMA – GÜNCELLEME

1. Okuduğunuz metinlerin hangisinde betimleme ve tahlillere yer verilmiştir?

1. Nergis Çiçeği ile Yankı’da verilmiştir.

2. “Nergis ile Yankı” adlı metinde adı geçen Nergis ile “Doğunun Sevdaları” adlı metinde adları geçen Ferhâd, Şirin, Leyla, Mecnun kimlerdir? Bu kişilerin edebî metinlere konu olmalarının nedeni ne olabilir?

2. Teması sevda olduğu için bu sayılan kişiler eski zaman insanlarının anlattığı aşk hikayelerinin kahramanlarıdır. Aşk şiirinde verilebilecek en güzel imgelerden birini oluşturduğu için verilmiştir.

3. İncelediğiniz metinlerin hangisini beğendiniz? Bu metinlerde aşk duygusunun işlenişi hangi yönleriyle ele alınmıştır? Siz aynı konuda bir manzume ya da şiir yazsaydınız hangi temayı, niçin kullanırdınız?

3. Size kalmış cevabı…

4. Şiir ve hikâye türünün yanı sıra manzume gibi bir türün oluşturulmasının nedeni ne olabilir?

4. Şeklen şiirin ahenk unsurlarını bulundurması ama  içerik olarak da bir hikaye gibi olay örgüsü etrafında şekillenmesidir.

5. Metinlerde kullanılan zaman kiplerini inceleyiniz. Metinlerde niçin bu kiplerin tercih edildiğini açıklayınız.

5. Anlatılanlar geçmiş zaman hikayeleri olduğu için mişli geçmiş zaman kullanılmıştır.

DEĞERLENDİRME

1. Manzume ile şiir arasındaki farkı en belirgin olarak veren seçenek aşağıdakilerden hangisidir?

A. Belli bir temada yazılması

B. Ahenk unsurlarının bulunması

C. Bir olay örgüsünün verilmesi

D. Şiir gerçekliğinin bulunması

E. Epik bir anlatım olması

CEVAP: C

2. Aşağıdaki cümleleri tamamlayınız.

Manzumeler ANLATMAYA BAĞLI METİNLERDİR metinlerdir.

Manzumede anlatma ve GÖSTERME şiirde İMGE, duygu ve çağrışım önemlidir.

Manzumede YAŞANMIŞ ya da YAŞANABİLİR olaylar anlatılır.

Manzumede olay, yer, ZAMAN ve MEKAN unsurları verilir.

Manzumede anlatılanlar HİKAYE  olarak anlatılabilir.

3. Aşağıdakilerden hangisi manzume için söylenemez?

A. Bir olayı başlangıcından sonucuna kadar verir.

B. Bireysel duygular ve bu duyguların yarattığı çağrışımlar anlatılır.

C. Betimlemeler ve ruh tahlilleri bulunur.

D. Öğrenilen geçmiş zaman kullanılır.

E. Bir olay anlatılır ya da göz önünde canlandırılır.

CEVAP: B

4. Manzumeler niçin didaktik metin olarak kabul edilir?

4. Olay örgüsünü anlatırken eğitici yönünü de ortaya koyar.