1.Ünite:Edebiyatın Güzel Sanatlar İçindeki Yeri (9.Sınıf Edebiyat Kitabı cevapları)

9.Sınıf Edebiyat Kitabı 1.Ünite:Edebiyatın Güzel Sanatlar İçindeki Yeri (Sayfa 12,13,14,15,16)

Ünite :1

Güzel Sanatlar İçinde Edebiyatın Yeri:

Hazırlık :

1. Yukarıdaki fotoğrafta gördüğünüz sanatçının çalışırken yaptığı fiziksel hareketleri içinde bulunduğu ruh hâli hangi sanat ürlerinde konu olarak işlenebilir? Siz bu sanatçının hareketlerini ve davranışlarını hangi sanat etkinliği

ile anlatırdınız?

1. Sanatçının içinde bulunduğu oldukça önemlidir. Bu ruh hali sanatçının resim, müzik, heykel gibi sanatların ortaya çıkmasına vesile olur.

   

2. Yukarıda gördüğünüz heykel, heybe, karikatür hangi malzemelerle oluşturulmuştur? Bu ürünlerden

hangisi diğerlerinden farklıdır? Nedenleriyle açıklayınız.

2. Üç resminde malzemeleri birbirinden farklıdır. Heykelin malzemesi mermer, kilimin ip, karikatürün ise kağıt ve kalemdir.

3. Güzel sanatlar içinde edebiyatın yeri nedir? Tartışınız. Ulaştığınız sonuçları maddeler hâlinde defterinize

sıralayınız.

3. Sanat insanın güzellik karşısında duyduğu heyecan ve hayranlığı uyandırmak için ortaya koyduğu yaratıcılıktır. Sanatın temelinde insan sevgisi, hoşgörü, yaratma özgürlüğü vardır. Sanat insanın varlık şartlarından biridir. İnsanın olduğu her yerde sanat vardır.(Mağara resimleri, antik süs eşyaları, işlenmiş kap kaçak vb.) Sanatın amacı da zaten insanlarda güzel duygular uyandırmak, insan hayatını renklendirmek, güzelleştirmektir. Resim, tiyatro, şiir, dans, müzik ve kitapların olmadığı bir dünyada yaşadığımızı düşünürsek sanatın insan hayatı için ne kadar vazgeçilmez ve önemli olduğunu anlarız. İnsanlar kendilerini farklı araçlarla ifade edebilirler. Kimisi resimle, müzikle, dansla heykelle kimisi de şiirle, romanla, hikâyeyle yani edebiyat vasıtasıyla ifade ederler. İnsanoğlu hayatı boyunca güzeli istemiştir. Sözüne yazısına(edebiyat),sesine(müzi k)kullanabildiği renklere(resim),yaşadığı mekâna(mimarlık),işleyebildiği her türlü maddeye(heykeltıraş)güzellik vermek insanoğlunun yaşam felsefesi olmuştur ki bu da güzel sanatlar dediğimiz şubeleri doğurmuştur.Edebiyat bu güzel sanatların bir koludur. Edebiyat; sözde, yazıda, düşüncede, hayalde güzellik demektir.

 Edebiyat; dil ile gerçekleştirilen, malzemesi dil olan güzel sanat etkinliğidir. Edebi eser öncelikle sanat değeri olan eserdir. Edebi eserlerde dikkatle kullanılmış bir dil vardır.

 Bilim nasıl ki akla, mantığa, öğretmeye yönelik ise sanat da insan ruhunu doyurmaya, güzelleştir meye yöneliktir.

İNCELEME:

1.METİN

BİR YANLIŞI AŞK ADINA DOKUMAK

1.METİN

SANATIN ÖZÜ VE EREĞİ

1. Okuduğunuz metinlerden hangisi bir güzel sanat eserinden alınmıştır? Nedenleriyle açıklayınız.

1. “BİR YANLIŞI AŞK ADINA DOKUMAK” adlı metin bir sanat metninden alınmıştır. Çünkü estetik zevk ve haz almak için yazılmıştır. Okuyucuda etki uyandırmak için yazılmıştır. Diğer metin ise bilgi amaçlı yazılmıştır.

2. “Sanatın Özü ve Ereği” adlı metinde yazar, neyi tanımlamaktadır? Bilimde ele alınan, incelenen, işlenen konular  güzel sanatlarda da işlenebilir mi? Güzel sanatlar ile bilim arasında ne gibi farklılıklar vardır?

2.” SANATIN ÖZÜ VE EREĞİ” adlı metin adından anlaşılacağı gibi sanatın özünde bulunan şeyleri ve amacının ne olduğuna değinmiştir. Bilimde ele alınan konular sanatta işlenemez. Çünkü sanatta ispat kaygısı yoktur ama bilimde ispat ve doğruluk vardır.

3. “Bir Yanlışı Aşk Adına Dokumak” adlı metinde aşk nasıl tanımlanmıştır?

3. Bu metinde aşk sonsuz bir türküye benzetilmiştir.

4. İnsan etkinlikleri, güzel sanatlarda ne ölçüde yer almalıdır? Açıklayınız.

4. İnsanı insan yapan değerlerin başında duygu gelmektedir. Duygunun olduğu her yerde de mutlaka sanat söz konusudur.

3.METİN

EDEBİYAT DİLİ / EDEBİ DİL

 

4. “Edebiyat Dili / Edebî Dil” adlımetne göre sanatın oluşturulmasınakaynaklık eden etkenler nelerdir?

4. Metne göre sanatın oluşmasına kaynaklık eden etkenlerin başında güzellik duygusu gelmektedir. İnsandaki yaşadığı doğa ve hayata yepyeni bir düzen ve biçim verme gayreti sanatın oluşmasına kaynaklık eder.

5. Metinde güzel sanatlar hangiölçütlere göre sınıflandırılmıştır? Güzelsanatlarda kullanılan malzeme, sanatın

oluşturulmasını ne ölçüde etkiler?

5. Metinde güzel sanatlar kullanıldığı malzemeye göre tasnif edilmiştir. Kullanılan malzeme sanatçı da derin etki uyandırabilir.

6. Yanda gördüğünüz fotoğraflardaki nesnelerin yapımında kullanılan temel malzeme nedir? Bu nesnelerin ikisi

de sanat eseri sayılabilir mi? Niçin? Bu nesnelerin hangisi sanatın yarar boyutu ile ilişkilidir?

6. Yandaki resimlerden biri şamdan diğeri ise heykeldir. İkisinin de malzemesi mermerdir fakat şamdan güzel sanat eseri sayılmaz. Çünkü oradaki amaç güzellik değil faydanın ön planda olmasıdır.

7. “Edebiyat Dili / Edebî Dil” adlı metnin ikinci paragrafına göre güzel sanat eserlerinin özellikleri nelerdir?

7. “İnsanın psikolojik hayatının temellerinden birini teşkil eden güzellik duygusunun kelime, nota, renk, taş, mermer, tunç gibi çeşitli malzemelerle estetik formlara dönüştürülmüş somut hâli veya ifadesidir.” Bu ifadeden anlaşılan odur ki insandaki güzellik duygusunun somutlaşmış ifadesi sanattır.

 

 

4.METİN

EDEBİYATIN KONUSU VE İŞLEVİ

 

8. “Edebiyatın Konusu ve İşlevi” adlı metne göre edebiyatın görevi nedir? Özlemler, duygular, tutkular, düşlerkimlere özgü özelliklerdir? Edebiyat bu hasletleri nasıl dile getirir? İnsanın yaşadığı her yerde sanat etkinliğinin varlığını kanıtlayan örnekler veriniz.

8. Edebiyatın amacı, insanı insana tanıtma; insanı iyiye, güzele, doğruya yöneltme, edebiyatın üstlendiği görevlerden olmuştur. Özlemler, duygular, tutkular insana özgü özellikleridir. İnsanlık kainat yaratıldığı ilk günden beri çevresine bu güzellikleri yaşatma içerisine girmiştir.

9. “Bir Küçük Pembe Bulut” adlı şiirin bir benzerini okudunuz mu? Cahit Külebi, başının üstünde dönen bulutlardan

etkilenerek bu şiiri yazmıştır. Başka bir şair, bulutları Cahit Külebi’nin duygularıyla yorumlayıp aynı sözlerleşiirleştirir miydi? Niçin? Buna göre sanat eserlerinin birbirine ne ölçüde benzeyebileceğini aşağıya yazınız.

9.Sanat eserlerini yazarı ve yazarının yetiştiği çevreden bağımsız düşünemeyiz. Bu nedenle yazarları ve yaşantıları birbirinden faklı olduğu için sanat eserleri biricik ve tektir. Sanat eserleri birbirine benzemez.

10. Metindeki “bulut” örneğinden yola çıkarak öğretici ve yarar sağlayan eserlerle sanat eserlerinin birbirlerinden

hangi açılardan farklı olduğunu belirtiniz.

10. ÖĞRETİCİ METİNLER	SANATSAL METİNLER
Öğretici metinler bilgi verir.	Sanatsal metinler estetik zevk uyandırır.
Gerçeğin ta kendisidir.	Kurmacadır
Kullanılan kelimeler gerçek anlamlıdır.	Mecaz ve yan anlamlar bakımından zengindir
Sade , kısa ve net cümlelerle yazılır.	Bunların yanında uzun kapalı ve imgeli bir anlatıma sahiptir.
Sanat kaygısı yok.	Sanat kaygısı var.

11. Getirdiğiniz şiir ve türkü kasetlerinden öğretmeninizle birlikte belirlediğiniz birer parçayı dinleyiniz. Bu iki sanat

eserinin birbirleriyle benzer ve farklı olan özelliklerini belirleyiniz. Belirlediğiniz bu özellikleri tahtaya listeleyiniz.

11. Şiirde ahenk unsurları ve duyguları ön plandadır fakat türkü kasetinde ise türkünün ezgisi önemlidir.

12. İncelediğiniz metinlerde yazarlar duygu ve düşüncelerini size nasıl ve neyi kullanarak aktarmışlardır? Budört metinden hangisi sizi daha çok etkilemiştir? Sizce edebiyatın kullandığı ana malzeme, diğer sanat etkinliklerinde

ne ölçüde kullanılabilir?

12.Yazarlar gözlemlerini kullanarak yazarlar.

 

YORUMLAMA-GÜNCELLEME:

1. “Sanatın Özü ve Ereği” adlı metin sadece bir paragraf olmasına rağmen niçin metin olarak adlandırılmıştır?

1. Sözcükler mantıksal çerçevede bir arada bulunduğu ölçüde anlam ifade ederler. Tek bir paragraf olmasına rağmen bir mantıklı bir anlam kurduğu için metindir.

2. Siz aşkı anlatan bir metin yazsaydınız hangi benzetmeleri kullanırdınız?

2. Bu cevap size kalmış….

3. “Edebiyat Dili/Edebî Dil” adlı metindeki sanat tanımına katılıyor musunuz? Sanat bu tanımdaki sınıflandırmadan

ibaret midir? Niçin?

3. Sanat kavramı yeni fikir ve düşünceler ortaya çıktıkça değişir. Buradaki tanım kullanılan malzemeleri dikkate almıştır. Yanlış değil ama mutlak doğrudur da diyemeyiz.

4. Edebiyatın ana malzemesi olan dil, başka hangi alanlarda kullanılmaktadır? İnsanlar iletişimaraçlarından olan konuşma ve yazmayı bulamamış olsalardı günümüzdeki uygarlığa ulaşılabilir miydi? Tartışınız.Tartışmanız sonucu ulaştığınız görüşleri sınıf tahtasına yazınız.

4. Bilimde, sanatta, sporda ve günlük konuşma dilinde kullanılır.

5. İlk sanat dalı hangi devirde ortaya çıkmıştır? Bu soruya net bir cevap verebildiniz mi? Niçin?

5. Tarih yazıyla başladığına göre yazının icadından önceki dönemlerde insanlar mağaralara yaşadıkları şeyleri resmetmişler. Her ne kadar resimdir desek de buna net cevap veremeyiz.

6. Tarihte bilinen ilk yazılı eserimiz olan Göktürk Kitabeleri edebî metin kabul edilebilir mi? Niçin?

6. Edebi metin olarak kabul edilir. Çünkü içinde kullanılan kelimeler, anlamsal bağıntılar, kullanılan mecazlar ve sanatlar bize bunu bir metin olduğu göstermiştir.

 

 

DEĞERLENDİRME:

 

1. Aşağıdakilerden hangisi güzel sanat eseri kabul edilemez?

A. Osman Hamdi Bey’in “Kaplumbağa Terbiyecisi” adlı tablosu

B) Ayşe’nin dokuduğu kilim

C) Ömer Seyfettinin “Diyet” adlı hikâyesi

D) Barış Manço’nun “Nazo Gelin” adlı şarkısı

E) Roden (Rodin)’in “Musa” adlı heykeli

 

CEVAP: B

 

 

2. Aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?

A. Zanaat, plastik sanatların oluşmasına neden olur.

B. Zanaat, sanata fayda sağlar.

C. Sanat, insanın varlık şartlarından biri değildir.

D. İnsanın olduğu her yerde güzel sanat etkinliği yoktur.

E. Güzel sanatlar, sanatçının sadece gerçek hayatla bağlantısını yansıtır.

 

CEVAP:B

 

3. Aşağıda verilen bilgilerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” yazınız.

(D ) Sanat eseri tüm özellikleriyle başka bir esere benzemez, biriciktir.

( D) Her sanat eseri, sanatçısını pek çok yönüyle temsil eder.

( Y ) Edebiyat, malzemesi insan olan güzel sanat dalıdır.(Malzemesi dildir.)

( D) İnsanın her türlü etkinliği sanat olarak işlenemez.

 

4. Sanat ve zanaatın ortak ve farklı yönlerini sıralayınız.

 

Farkları:

·         Sanat eseri biriciktir; zanaat eseri ise çoğaltılabilir.

·          Sanat eseri alışılmışın dışında özgündür; zanaat eseri alışılmış bilinen tekrar edilendir.

·         Sanatta yaratıcılık ön planda olmasına karşılık zanaatta ustalık ön plandadır.

·         Sanat eseri güzellik amacı güder; zanaat ise yarar amacı.

·         Sanatçı eserini oluştururken para kazanma amacı gütmez; zanaatçı para kazanmak ister.

 

Benzerlikleri:

·         Her ikisi de el emeği ister.

·         Her ikisi de biçim oluşturur.

·         Her ikisi de bir beceri izlenimi verir.

·          Her ikisinin de temelinde bir tasarım vardır.