İSLAMİYET ETKİSİNDEKİ TÜRK EDEBİYATI TEST (İlk İslami Eserler, Halk Edebiyatı, Divan Edebiyatı)

1. Aşağıdakilerden hangisi, aruz ölçüsünü hiç kullanmamıştır?
A) Fuzuli
B) Yunus Emre
C) Yusuf Has Hacip
D) Mevlana
E) Karacaoğlan


2. Aşağıda verilen bilgilerden hangisinde yanlış­lık yapılmıştır?
A) Anonim Halk edebiyatı ürünleri başlangıçta bir ozana ait olsa da zamanla sahibi unutulur ve herkesin ortak malı haline gelir.
B) Ağıt, ölen kişinin ölümünden duyulan acının dile getirildiği bir türdür.
C) Yunus Emre ve Mevlana 15. yüzyılda yaşamış sanatçılardandır.
D) Aşık edebiyatı şiirleri konularına göre güzelle­me, koçaklama, taşlama, ağıt diye adlandırılır.
E) Halk şairlerinin dili halkın kullandığı dildir; ama 18. yüzyıldan sonra Divan şairlerinin etkisiyle yer yer Arapça ve Farsça sözler de kullanıl­mıştır.


3. "Genç Osman Destanı" ile ün yapmış olan sa­natçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kayıkçı Kul Mustafa
B) Dadaloğlu
C) Aşık Ömer
D) Gevheri
E) Köroğlu


4.
I. Şiirlere içeriklerine uygun başlık verilmemiştir; şiirler nazım biçimleriyle anılır.
II. Söz sanatlarına çok yer verilir, dili ağırdır.
III. Uyak ve redife önem verilmiştir, genellikle tam ve zengin uyak kullanılmıştır.
IV. Destan türünün önemli örnekleri düzyazı ola­rak yazılmıştır.
V. Dini ve din dışı konularda şiirler yazılmıştır.
Yukarıdakilerden hangisi Divan edebiyatının özelliklerinden biri değildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.


5. İslami alanda bilinen ilk yapıtlarımızdan……………'in
yazarı Yusuf Has Hacip'tir. Bu yapıt saadet veren bilgi anlamına gelmektedir. Türk dilinin ilk sözlü­ğü sayılan………….'ü ise Kaşgarlı Mahmut yaz­mıştır. Edip Ahmet Yükneki ise…………adlı eseri yazmıştır.
Yukarıda boşluklara sırasıyla gelmesi gereken eserler aşağıdakilerden hangisidir?
A) Divanı Lügati’t Türk - Kutadgu Bilig - Ata- bet'ül Hakayık
B) Atabet'ül Hakayık -Divanı Lügati’t Türk - Ku­tadgu Bilig
C) Kutadgu Bilig - Divanı Lügati’t Türk - Ata­bet'ül Hakayık
D) Kutadgu Bilig - Muhakemet'ül Lügateyn - Di- van-ı Hikmet
E) Divan-ı Hikmet - Muhakemet'ül Lügateyn- Atabet'ül Hakayık


6. (I) Koşma, dörtlüklerle kurulan bir nazım biçimidir.(II) Divan edebiyatında gazel neyse, Halk edebi­yatında koşma da odur. (III) Koşmalarda doğa, aşk, özlem, yiğitlik çok çeşitli konular işlenebilir. (IV) Koşma, saz şairlerinin en çok kullandıkları, nazım biçimidir. (V) Koşmanın ilk dörtlüğü mani gibi uyaklanır.
Yukarıda numaralanmış tümcelerin hangisin­de bir bilgi yanlısı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.


7. Koçaklamalarıyla ün salmıştır. Yiğitlik ve savaş konularını coşkun bir dille işler. 16. yüzyılda yaşa­mıştır. Mahlasını eski Türk destanlarındaki bir kahramandan almıştır.
Yukarıda sözü edilen sanatçı, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Köroğlu B) Dadaloğlu C) Seyrani D) Karacaoğlan E) Aşık Ömer


8. Aşağıdakilerden hangisi, gazelin özelliklerin­den biri değildir?
A) Uyaklanışı aa /ba /ca ... dır.
B) Liriktir.
C) 33 ile 99 beyit arasında olur.
D) Parça güzelliği vardır.
E) En güzel beytine beytüi gazel denir.


9. Kitabın adını………..koydum. Okuyana kutlu olsun ve ona yol göstersin. İnsan her iki dünyada dev­leti elinde tutarsa mesut olur. Önce Küntogdı hü­kümdarımdan bahsettim, sonra Aytoldı'dan söz açtım. Mübarek saadet güneşi onunla parlar. Küntoğdı dediğim doğrudan doğruya kanundur. Aytoldı ise saadettir.
Bu parçada boş bırakılan yere, aşağıdakiler­den hangisi getirilmelidir?
A) Kutadgu Bilig
B) Divan-ı Hikmet
C) Kitab-ı Dede Korkut
D) Divanı Lügat'it Türk
E) Muhakemet'ül Lügateyn


10. Aşağıdakilerden hangisi Anonim Halk edebi­yatının özelliklerinden değildir?
A) Ürünler, halk arasında sözlü olarak doğup ge­lişir ve genellikle ezgilidir.
B) Mani, türkü, ninni, masal, atasözü ürünlerindendir.
C) Aşk, ayrılık, ölüm gibi konuların yanında her türlü sosyal konu da işlenir.
D) Zaman zaman aruz ölçüsü de kullanılır.
E) Nazım birimi dörtlüktür ve rediflere çokça yer verilir.

Aşağıdakilerden hangisi, Fuzuliyle ilgili değil­dir?
A) Mesnevileri vardır.
B) Azeri lehçesini kullanmıştır.
C) Birçok türde eser vermesine rağmen "gazel şairi" olarak bilinir.
D) "Şikayetname" nesir türündeki bir yapıtıdır.
E) Aruzun yanında heceyle yazdığı türküsü var­dır.


11.
I. Fuzuli - Şikayetname
II. Nabi - Hayrabat
III. Katip Çelebi - Seyahatnâme
IV. Şeyh Galip - Leyla ve Mecnun
V. İzzet Molla - Mihnet-i Keşan
Yukarıdaki sanatçı ve yapıt eşleştirmelerinden hangilerinde yanlışlık yapılmıştır?
A) I. ve II.   B) II. ve III. C) III. ve IV.
D) II. ve IV. E) IV. ve V.


12. 16. yüzyılda yaşamış olan       şiirlerinde ta­savvufa hiç yer vermemiş; aşk, zevk, şarap alemi ve devrinin görkemini işlemiştir. Divan edebiya­tında gazel türünün tanınmış şairlerindendir. Di­vanında yer alan "Kanuni Mersiye"si çok ünlüdür.
Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Baki      B) Nef'i      C) Naili
D) Nedim   E) Şeyh Galip


13. Türk tarihi, coğrafyası, mitolojisi, folkloru, Türk örf ve âdetleri, toplum yaşayışı ile ilgili en önemli kaynak kabul edilir. Türk dilinin ilk sözlüğü sayılan bu eserde İslam öncesine ait şiir örneklerine de rastlanır. Araplara Türkçe öğretmek için yazılmış­tır.
Yukarıdaki parçada özellikleri anlatılan eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Atebetü'l-Hakayık
B) Kutadgu Bilig
C) Divanü Lügat'it Türk
D) Divan-ı Hikmet
E) Dede Korkut Hikayeleri


14. …..…. atmış, Yunus Emre gibi şair­lerimizin yetişeceği ortamı hazırlamıştır. Hz. Muhammed, 63 yaşında vefat ettiği için, kendisi o yaşa geldiğinde kendisine toprak altında bir hüc­re yaptırmış ve ölünceye kadar o hücrede kalmış­tır. Ünü ve etkisi Türkistan'la sınırlı kalmamış, Azerbaycan ve Anadolu'ya da yayılmıştır. Divan-ı Hikmet önemli yapıtıdır.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakiler­den hangisi getirilmelidir?
A) M evlana
B) Yusuf Has Hacip
C) Kaşgarlı Mahmut
D) Ahmet Yesevi
E) Hacı Bektaş Veli


15. ……..halk arasında yetişen saz şairlerimizin oluş­turduğu edebiyattır. Ölçüsü hece, nazım birimi dörtlüktür. Başlarda oldukça yalın bir halk diliyle şiirler verilirken, sonraları Divan şiirinin de etkisiy­le dilde hafif ağırlaşma, ölçüde aruz görülmeye başlanır. Anadolu'da gelişmesi 16. yüzyıldan son­radır. Din dışı bir edebiyattır. ……………adı verilen şairle­rin, bağlama, cura gibi sazlarla çalıp söyledikleri sözlü, ezgili edebiyat türüdür.
Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakiler­den hangisi getirilmelidir?
A) Tekke edebiyatı - Kam
B) Ananoim halk edebiyatı - Baksı
C) Aşık edebiyatı - Aşık
D) Tasavvuf edebiyatı - Şeyh
E) Sözlü edebiyat –Ozan


16. Yetmiş yıl karanlık bir dünyada yaşadı. Halk şiiri­mizin bu güçlü ozanı yarım yüzyılı aşkın bir süre yazdıklarıyla, çalıp söyledikleriyle çevresine ışık­lar saçtı. Yalnız çağımızda yaşayanlar değil, biz­den çok sonra yaşayacaklar da "Dostlar Beni Ha­tırlasın" "Kara Toprak" şiirlerini unutmayacaklardır.
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakiler­den hangisidir?
A) Karacaoğlan
B) Köroğlu
C) Aşık Ömer
D) Aşık Veysel
E) Hacı Bektaş Veli


17. Tasavvuf ve tekke şiirinin en yaygın olduğu bir çağda, temiz bir dille din dışı konular işleyen ilk Divan şairlerindendir. Bugün elimizde dokuz ga­zeliyle Alaaddin Keykubat'a yazdığı bir kasidesi vardır.
Bu parçada sözü edilen sanatçı, aşağıdakiler­den hangisidir?
A) Ahmet Yesevi
B) Hoca Denhanî
C) Seyyid Nesimî
D) Kadı Burhaneddin
E) Ahmedi


18. Aşağıdakilerden hangisi Fuzuli’nin sanatçı ki­şiliğine ait bilgilerden değildir?
A) Şiirlerinde temel konu tasavvuftur.
B) Şah İsmail Bağdat'ı fethedince Ona Beng ü Bade adlı mesneviyi sunmuştur.
C) Edebiyatımızda hamse oluşturan birkaç sa­natçıdan biridir.
D) Türkçe, Farsça ve Arapça Divanları vardır.
E) Yalnızca şiir türünde yapıt vermiştir.


19. Aşağıdaki sanatçı-yapıt eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Kanunî Mersiyesi - Baki
B) M antik'ut Tayr - Gülşehrî
C) Divan-ı Hikmet - Ahmet Yesevî
D) Paris Sefaretnamesi - Evliya Çelebi
E) Siham-ı Kaza - Nef'i


20. O, insanı adeta kutsal bir varlık mertebesine yük­seltir; düşünce ve inanç özgürlüğüne değer verir. Bu yönüyle ünü ülkemizin sınırlarını aşmıştır. Türk edebiyatının dünyada en tanınmış kişilerindendir. Bugün, dünyada birçok kişi onun öğretilerini yaşam felsefesi haline getirmiştir. Tanrı aşkının in­sanı temizleyip yücelttiğine inanır. Onun için ölüm, Tanrı'ya kavuşmaktır. "Benim öldüğüm ge­ce bir düğün gecesidir, en büyük sevgiliye kavuş­ma anıdır; vuslat gecesidir." der. Yapıtlarını Fars­ça yazmıştır. Ancak bu şiirlerinde birçok Türkçe sözcük de bulunur.
Yukarıda söz edilen sanatçı, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şeyhülislam Yahya
B) Mevlana
C) Kadı Burhaneddin
D) Yunus Emre
E) Sultan Veled

21. 19. yüzyılın en tanınmış sanatçılarındandır. Med­rese öğrenimi görmüştür. Konya, Niğde illerini gezdikten sonra Niksar'a yerleşmiştir. Divan ede­biyatının etkisinde kalmakla birlikte, aşık tarzı şi­irleriyle tanınmıştır. Gazel, murabba, müseddes tarzındaki şiirlerde Divan edebiyatının etkisi açık­ça görülür. Asıl kişiliği hece ile yazdığı koşma ve semailerde kendini gösterir. Özellikle "dedim de­di" tarzı şiirleri ağızdan ağıza dolaşmıştır.
Bu parçada sözü edilen sanatçı, aşağıdakiler­den hangisidir?
A) Erzurumlu Emrah
B) Taşlıcalı Yahya
C) Gevheri
D) Seyrani
E) Kaygusuz Abdal


22.
Sabah olsun ben bu yerden gideyim
Garip bülbül gibi feryat edeyim
Sen dururken ya ben kime ne deyim
Şakı bülbül var uyandır yârimi
Ben kıyamam sen uyandır yârimi
Bu parça, anonim halk edebiyatı nazım biçim­lerinden hangisine örnektir?
A) Ağıt       B) Semai   C) Mani
D) Türkü    E) Koşma


23.
Ormanda büyüyen adam azgını
Çarşıda pazarda adam beğenmez
Medrese kaçkını, sofat bozgunu
Selam vermeye dervişan beğenmez
Bu dörtlüğün şiir türü aşağıdakilerden hangi­sidir?
A) Koçaklama B) Ağıt C) Güzelleme
D) Varsağı E) Taşlama


24. …………; insanı her iki dünyada mutlu olmanın yollarını öğretir. Toplumla devletin ideal bir duru­ma gelebilmesi için neler yapmak gerektiğini an­latır. Edebiyat, dil, kültür tarihimiz açısından Kaşgarlı Mahmut'un yazdığı…………kadar önemlidir.
Yukarıda boş bırakılan yerlere aşağıdakiler­den hangisi getirilmelidir?
A) Kutadgu Bilig - Divanü Lügat'it Türk
B) Divan-ı Hikmet - Kutadgu Bilig
C) Kitab-ı Dede Korkut - Atabet'ül Hakayık
D) Divanü Lügati’ü Türk - Kutadgu Bilig
E) Atabet'ül Hakayık - Divanü Lügat'itTürk


25. Aşağıdakilerden hangisi, Aşık edebiyatı özel İlklerinden değildir?
A) Sözlü geleneğe dayanır.
B) Sözle müzik iç içedir.
C) Hiçbir şairi Divan edebiyatından etkilenmemiştir.
D) Şiirleri doğaçlama söylenir.
E) Aşk, doğa, ayrılık, ölüm gibi konuları işler.


26. Aşağıdaki karşılaştırmaların hangisinde bilgi yanlışlığı yapılmıştır?
A) Divan edebiyatının dili, Halk edebiyatına göre daha ağırdır.
B) Divan edebiyatında aruz, Halk edebiyatında hece ölçüsü kullanılmıştır.
C) Divan edebiyatı süslüdür, Halk edebiyatı ya­lındır.
D) Divan edebiyatında yarım uyak, Halk edebi­yatında ise zengin uyak ve cinaslı uyak kulla­nılır.
E) Divan şiirinde beyit bütünlüğü, Halk şiirinde ise konu bütünlüğü vardır.


27. Aşağıdakilerden hangisinin nesir türünde ese­ri yoktur?
A) Kâtip Çelebi   B) Fuzuli
C) Necati   D) Sinan Paşa
E) Evliya Çelebi


28.
I. Halk edebiyatında hem nazım hem nesir tü­ründe eserler vardır.
II. Halk edebiyatı nazım birimi beyittir.
III. Halk edebiyatı Divan edebiyatına tepki olarak ortaya çıkmıştır.
IV. Halk edebiyatında yarım uyak kullanılır.
Yukarıdakilerden hangilerinde bilgi yanlışlığı vardır?
A) I. ve II.   B) II. ve III. C) I. ve III.
D) I. ve IV. E) III. ve IV.


29. Divan şairlerinin hayatlarını ve yapıtlarını ele alan, şiirlerinden örnekler ortaya koyan yapıtlara …………………. adı verilir. Bu yapıtların ilki, 18. yüzyılda Çağatay edebiyatının en güçlü temsilcisi olan ……………… tara­fından yazılan "Mecalüs'ün Nefais"tir.
Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşa­ğıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) tezkire - Ali Şir Nevai
B) kaside - Nef'i
C) tezkire - Latifi
D) gazel - Baki
E) terkib-i bent - Bağdatlı Ruhi


30. 17. yüzyılda yaşamış olan sanatçı kaside ve ga­zelde çok başarılı olmuştur. Hicivde de, övgüde de uç noktadadır. Dili süslü ve sanatlıdır. Hicivle­rini "Siham-ı Kaza" adlı eserinde, diğer şiirlerini de "Divan"ında toplamıştır.
Yukarıda söz edilen Divan şairi, aşağıdakiler­den hangisidir?
A) Nabi      B) Nedim   C) Şeyhi
D) Nef'i      E) Baki

CEVAPLAR