11. SINIF DİL VE ANLATIM DERS KİTABI
CEVAPLARI (2013 EVRENSEL İLETİŞİM YAYINLARI)
SAYFA
123
ÖN HAZIRLIK
1. Belirlediğiniz herhangi bir gazeteyi bir hafta boyunca düzenli bir
şekilde alarak köşe yazılarını okuyunuz. İlginç, önemli bulduğunuz köşe
yazılarını keserek sınıfınıza getiriniz.
2. Sınıfınıza günlük gazeteler getiriniz.
3. Eğitimde öğretmenin rolü ve önemi, millî eğitimin esasları, eğitimin
önemi, eğitimin yaygınlaştırılması konusunu işleyen fıkralar bularak sınıfa
getiriniz.
4.17 Mart
2009 ve 20 Eylül 2009 tarihlerinde Türkiye'deki güncel olayların neler olduğunu
araştırınız.
17 Mart 2009 Tarihinde Türkiye’deki Güncel Olaylar
• Dünya
Su Forumu İstanbul’da yapıldı
• Obama
Türkiye’de
• Türkiye
seçime gidiyor
• Konya’da
eğitim uçağı düştü
• Dünya
Su Forumu İstanbul’da yapıldı
• 100
Bin memur alınacak
20 EYLÜL 2009
• Ramazan
Bayramı'nın birinci günü
• Beşiktaş
Bayan Basketbol takımı Balkan şampiyonu oldu
• Bayram
trafiğinde acı bilanço: 35 ölü
• Cem
Garipoğlu davasında yeni gelişmeler
4. Yazılarını beğenerek okuduğunuz bir köşe yazarının bir hafta boyunca
köşe yazılarında hangi konuları ele aldığını tespit ediniz.
SAYFA 124
HAZIRLANALIM
1. Gazetelerde yayınlanan fıkralara neden köşe yazısı adı verildiğini
tartışınız. Ulaştığınız sonucu açıklayınız.
Gazetelerin belli
köşelerinde günübirlik yazılan ve güncel olayları işleyen yazılar olduğundan
2. Hazırlık amacıyla okuduğunuz köşe yazılarında hangi konulara
değinildiğini, bu konuların güncel olup olmadığını belirtiniz.
Fıkralar her
konuda yazılabilir. Özellikle herkesi ilgilendiren günlük olaylardan seçilmiş
konularda yazılır. Günlük gazetelerdeki köşe yazılarında yurt
ve dünyadaki güncel olaylar hakkında görüş belirtilir
3. Medya baskısı ifadesinden neler anladığınızı açıklayınız.
Basının, köşe
yazarlarının toplumsal bir sorunun giderilmesi hususunda yazı ve eleştirilerle
yetkililere öneri ve uyarılarda bulunması, kamuoyu oluşturması vb.
4. Bildiğiniz bir mizahi fıkrayı sınıfta anlatınız.
SAYFA
125
1. ETKİNLİK
J
“Su İçin Birlik” adlı metni ve sınıfa getirdiğiniz köşe
yazılarından birkaçını okuyunuz. Bu metinlerin yazılış amaçları, dil-anlatım ve
şekil özellikleri hakkında tartışarak köşe yazılarının ortak özelliklerini
belirleyiniz. Belirlediğiniz özellikleri sınıf tahtasına yazınız.
Gazete ve dergi gibi
süreli yayınlarda, bir yazarın periyodik olarak genel bir başlık altında günün
sosyal ve siyasî olaylarını kendi bakış açısına, siyasî, ideolojik eğilimine ve
düşünce yapısına göre değerlendirdiği kısa yorum yazılarına fıkra denir.
Yazarın, gündelik olayları, özel bir görüşle, güzel bir üslupla, kanıtlama
gereği duymadan yazdığı kısa, günübirlik yazılardır.
* Gazete yazısıdır.
* Yazar düşüncelerini
kanıtlama yoluna gitmez.
* Dil tabiidir. Günlük deyimlere, yer yer
nükteli sözlere yer verilir.
* Okuyucuyla sohbet
ediyormuş gibi bir hava sezdirilir.
* Türün ünlüleri,
Ahmet Rasim, Falih Rıfkı, A. Haşim, H. Cahit Yalçın, Peyami Safa.
Bir yazarın herhangi
bir konu veya günlük olaylar hakkındaki görüşlerini, düşüncelerini ayrıntılara
inmeden anlattığı gazete ve dergilerde yayımlanan kısa fikir yazılarına Fıkra denir. Bu tür
yazıların diğer adı da ‘Köşe Yazısı’dır. Fıkralar, gazete ve dergilerin belli
sütun veya köşelerinde yayımlanır.
Yazılı kompozisyon türü olarak
fıkra düşünsel ağırlıklı, günlük, kısa yazılardır. Siyasi ve toplumsal olaylar
ele alınırken belgelere, kanıtlara, aşırı ayrıntılara yer verilmez. Fıkra yazarı geniş
kitlelere seslendiği için dili kolay anlaşılır olmalıdır. Her konuda fıkra
yazılabilir.
Fıkranın Özellikleri
1. Günlük olaylar veya düşüncelerle ilgili konular işlenir.
2. Konular tarafsız bir şekilde ele alınmalıdır.
3. Düşünceyi ön plânda olmalıdır.
4. Konular çok değişik açılardan ele almadan, ayrıntılara inmeden işlenir.
5. Yazılanlara okuyucuyu inandırma zorunluluğu yoktur.
6. Yazılanlar okuyucunun ilgisini çekmelidir.
7. Nükteli fıkralardan, kıssalardan, vecize ve atasözlerinden faydalanılmalıdır.
8. Açık, sade ve akıcı bir dil kullanılmalıdır.
Fıkranın Yazılma Amacı
Fıkraların amacı, siyasî, kültürel, ekonomik, toplumsal vb. konuları çok defa eleştirel bir bakış açısıyla anlatarak kamuoyunu yönlendirmektir. Fıkralarda kesin olmaktan ziyade güzel, hoş sonuçlara varmaya; canlı, ilgi çekici olmaya özen gösterilmelidir. Yazar kendi duygu ve düşüncelerini en başarılı şekilde yansıtarak okuyucu ile arasında sıkı bir bağ kurar.
Not: Bu tür fıkraları, kısa hikâye niteliğindeki, nükteli, mizah öğesi taşıyan fıkralarla karıştırmayınız. Bu tür fıkralarda dinleyeni güldürmek, eğlendirmek ön plandadır. Oysa köşe yazılarında okuyucuyu düşündürmek, güncel bir sorunu dile getirmek esastır.
1. Günlük olaylar veya düşüncelerle ilgili konular işlenir.
2. Konular tarafsız bir şekilde ele alınmalıdır.
3. Düşünceyi ön plânda olmalıdır.
4. Konular çok değişik açılardan ele almadan, ayrıntılara inmeden işlenir.
5. Yazılanlara okuyucuyu inandırma zorunluluğu yoktur.
6. Yazılanlar okuyucunun ilgisini çekmelidir.
7. Nükteli fıkralardan, kıssalardan, vecize ve atasözlerinden faydalanılmalıdır.
8. Açık, sade ve akıcı bir dil kullanılmalıdır.
Fıkranın Yazılma Amacı
Fıkraların amacı, siyasî, kültürel, ekonomik, toplumsal vb. konuları çok defa eleştirel bir bakış açısıyla anlatarak kamuoyunu yönlendirmektir. Fıkralarda kesin olmaktan ziyade güzel, hoş sonuçlara varmaya; canlı, ilgi çekici olmaya özen gösterilmelidir. Yazar kendi duygu ve düşüncelerini en başarılı şekilde yansıtarak okuyucu ile arasında sıkı bir bağ kurar.
Not: Bu tür fıkraları, kısa hikâye niteliğindeki, nükteli, mizah öğesi taşıyan fıkralarla karıştırmayınız. Bu tür fıkralarda dinleyeni güldürmek, eğlendirmek ön plandadır. Oysa köşe yazılarında okuyucuyu düşündürmek, güncel bir sorunu dile getirmek esastır.
SAYFA 126
2. ETKİNLİK
“Su İçin Birlik” ve “Bir Bayram Sabahı” adlı metinlerin yazılış
amaçlarını belirtiniz. Yaptığınız araştırmadan hareketle 17 Mart 2009 ve 20
Eylül 2009 tarihinde Türkiye'deki güncel olayların neler olduğunu belirtiniz.
Metinlerin konusunun yazıldığı dönemde güncel olup olmadığını belirtiniz.
“Su
İçin Birlik” metni, Dünya Su Forumu’nun önemini vurgulamak amacıyla
yazılmıştır.
“Bir
Bayram Sabahı” adlı metin eski bayramların güzelliğini ve çocukluk günlerine
özlemi dile getirmek amacıyla yazılmıştır.
Bu metinler, ele aldıkları konular bakımından kendi dönemlerinin
güncel olaylarını yansıtan fıkra yazılarıdır.
3. ETKİNLİK
Sınıf mevcudunuza göre birkaç grup oluşturunuz. Grup arkadaşlarınızla
sınıfa getirdiğiniz bir gazetedeki hangi yazıların köşe yazısı olduğunu
belirleyiniz. Bu metinlerde ele alınan konuları tespit ediniz. Yaptığınız
çalışmadan hareketle fıkraların hangi konularda yazılabileceğini tartışınız.
Ulaştığınız sonucu açıklayınız.
SAYFA 127
4.ETKİNLİK
“Su
İçin Birlik” ve “Bir Bayram Sabahı” adlı metinlerin dil ve anlatım
özelliklerini inceleyiniz. Sınıfa getirdiğiniz köşe yazılarını da dikkate
alarak bu tür metinlerin dil ve anlatım özelliklerinin
nasıl olması gerektiğini belirtiniz.
Su için birlik metninde fazla
içten bir anlatım yok. Bir Bayram Sabahı adlı metin doğal ve içten bir
anlatımla yazılmış. İkinci metinde kişisel görüş ve yourmlar daha belirgin.
ETKİNLİK
“Su İçin Birlik” ve “Bir Bayram
Sabahı” adlı metinlerde konu ayrıntılarıyla ele alınmış, düşünceler kanıtlanmaya çalışılmış mıdır?
Düşüncelerinizi açıklayınız.
Yazarlar
fazla ayrıntıya inmemiş, düşüncelerini kanıtlamaya çalışmamışlar.
6. ETKİNLİK )
“Su İçin Birlik” ve “Bir Bayram
Sabahı” adlı metinlerde ileri sürülen düşüncelerin bir sonuca bağlanıp
bağlanmadığını belirtiniz. Sınıfa getirdiğiniz metinleri de dikkate alarak köşe
yazılarında düşüncelerin bir sonucu bağlanıp bağlanmadığını, köşe yazarının
ortaya koyduğu dikkat, görüş ve düşüncenin özelliklerini
açıklayınız.
Yazarlar
düşüncelerini belli bir sonuca bağlamamışlar.
7. ETKİNLİK
• “Su İçin Birlik” ve “Bir Bayram Sabahı” adlı metinlerden alınan
aşağıdaki metin parçalarında hangi anlatım türlerinin kullanıldığını
belirtiniz.
|
Okuduğunuz fıkraların yazılış amaçlarını dikkate alarak metinlerde dilin
hangi işlevde kullanıldığını belirtiniz.
Fıkralarda genellikle açıklayıcı anlatım kullanılır.
SAYFA 128
9. ETKİNLİK
“Çocuklar...
Çocuklar...” adlı metinden hareketle eğitimin yaygınlaştırılmasının önemi
hakkındaki düşüncelerinizi açıklayınız.
SAYFA 129
10. ETKİNLİK
•
“Tatil ‘Dinlence’
midir?” ve “Yine Avrupa Birliği...” adlı metinlerde ele alınan konuları belirtiniz.
Tatil
Dinlence midir? Adlı metinde tatil ve dinlence anlayışımızın yanlış olduğu dile
getiriliyor.
Yine
Avrupa Birliği adlı metinde gerçek Avrupa’nın ne olduğu ortaya konuyor.
•
Yazılarını takip ettiğiniz köşe yazarının bir hafta
içerisinde hangi konulara değindiğini belirtiniz. Hilmi Yavuz'un ‘Tatil
‘dinlence’ midir?” ve “Yine Avrupa Birliği...” adlı yazılarını da dikkate
alarak köşe yazarlarının her gün aynı konularda mı, farklı konularda mı
yazdıklarını belirtiniz.
Köşe
yazıları güncel olduğu için yazarlar güncel olaylara ve gelişmelere göre
konularını belirler. Köşe yazarı her gün aynı konuda yazmak zorunda değildir.
Yazar her gün farklı bir konuyu ele alabilir.
•
Köşe yazarlarında bulunması gereken özellikleri
tartışınız. Ulaştığınız sonuçları açıklayınız.
Gündemi
iyi takip etmeli. Güncel olaylarla ilgili belli bir bilgi sahibi olmalı. Güncel
olayları çözümleyebilmeli. Etkili bir dile, akıcı bir üsluba sahip olmalı.
SAYFA
130
1. Okuduğunuz fıkraları daha önce
okuduğunuz söyleşilerle karşılaştırınız. İki tür arasındaki benzer ve
farklılıkları belirtiniz.
Fıkra
ve söyleşi türleri üslup olarak birbirine benzese de aralarında bazı
farklılıklar vardır. Söyleşilerde konu karşılıklı konuşma tarzında işlenir.
Söyleşilerde dil fıkralara oranla daha akıcıdır, doğal, içten bir anlatım
vardır.
2.
Gazetedeki bir yazının fıkra mı, haber yazısı mı
olduğunu nasıl anlarsınız? Düşüncelerinizi belirtiniz.
Gazetede bir yazının fıkra mı yoksa
haber yazısı mı olduğunu anlamak için o yazıda anlatılanların içinde yazarın
yorumları ve çözüm önerileri olup olmadığına dikkat ederiz. Eğer yazar, konu
hakkında kendi düşüncelerini dile getiriyorsa o yazı bir fıkradır.
3.
Eğitimde öğretmenin rolü ve önemi, millî eğitimin
esasları, eğitimin önemi, eğitimin yaygınlaştırılması konusunda bulduğunuz
köşe yazılarını sınıfta okuyunuz. Okuduğunuz metinlerden hareketle Türk millî
eğitiminin temel esasları ve eğitimin yaygınlaşmasının önemiyle ilgili
çıkarımlarınızı açıklayınız.
SAYFA 131
4.
“Bir İnsan
Hakkı Olarak Su” adlı metni ele aldığı konu bakımından “Su İçin Birlik” adlı
fıkrayla karşılaştırınız. Yazarların bakış açılarının aynı olup olmadığını
belirtiniz. Metin ve zihniyet arasında nasıl bir ilişki olduğunu açıklayınız.
Metinlerde farklı bakış açıları
vardır. Bu farklılıkların oluşmasında yazarların yetiştiği çevre, kültürel
etkenler, farklı zihniyet özellikleri, siyasi anlayışlar etkili olmaktadır.
5.“Bir toplumun ortak ve genel duyguları ve fikirleri
vardır. Toplumların değerleri, uygarlaşma düzeyleri, arzu ve eğilimleri ancak
bu genel duygu ve fikirlerin belirme ve görünme derecesiyle anlaşılır. Bir
toplumu yönlendiren ve yöneten insanlar için toplumun talihi üzerinde karar
vermek durumunda bulunan dostlar ve düşmanlar için ölçü, bu topluluğun kamuoyundan
anlaşılan yetenek ve değerdir. Bu nedenle milletler, kamuoyunu dünyaya tanıtmak
zorunluluğundadır. Bütün dünya kamuoyu hakkında bilgi sahibi olma ise yaşam
gereklerinin düzenlenmesi için şüphesiz gereklidir. Bu hususta ise var olan
araçların birincisi ve en önemlisi basındır. Basın, milletin genel sesidir.
Bir milleti aydınlatma ve uyarmada, bir millete gereksindiği fikrî gıdayı
vermekte, özet olarak bir milletin mutluluk hedefi olan ortak doğrultuda
yürümesini teminde, basın başlı başına bir kuvvet, bir okul, bir rehberdir.”
1922 (Atatürk'ün
S.D.I, s. 224-225).
Mustafa Kemal
Atatürk'ün basınla ilgili verdiği yukarıdaki demeçten de hareketle basının
toplum hayatı üzerindeki etkilerini açıklayınız.
Basın milletin güçlü bir sesidir, milleti temsil eder.
Milletin bilgilenmesini, aydınlanmasını, dünyaya karşı uyanık olmasını sağlar.
6.
Mizahi
fıkralarla köşe yazılarını karşılaştırınız. Bu tür metinler arasındaki
farklılıkları açıklayınız.
Köşe yazılarında güncel
olaylarla ilgili yazarın yorum ve değerlendirmeleri yer alır. Mizahi fıkralar,
güldürü ve hiciv unsurlarını barındıran kısa hikâyelerdir. Gazete ile doğup
gelişen fıkra türü ile mizahi fıkralar tamamen ayrı türlerdir.
7.
Güncel
konulardan biri hakkında bir köşe yazısı yazınız.
SAYFA 132
8.“Su İçin Birlik” adlı metinden alınan aşağıdaki cümleleri bağlaşıklık ve
bağdaşıklık bakımından inceleyiniz. Söz konusu cümlelerde bağlaşıklık ve
bağdaşıklığın neden sağlanamadığını belirleyiniz. Anlatım bozukluklarını
gidererek cümleleri aşağıda verilen alanlara yazınız.
•
“İstanbul'un cazibesi var.” dediler ama asıl sebep,
artık dünyanın su sorununu ciddiye alması ve acil çözüm aramak gereğini
duymasıdır.
•
“İstanbul'un cazibesi var.” dediler ama asıl sebep,
artık dünyanın su sorununu ciddiye alması ve acil çözüm bulmak gereğini duymasıdır. (“aramak” sözcüğü
yerine “bulmak” sözcüğü getirilmeli)
•
Bir BM raporuna göre 2025'te 8.5 milyarı bulacak olan dünya nüfusunun
üçte ikisi “su stresi” altına girecek.
•
Bir BM raporuna göre 2025'te 8.5 milyarı bulacak olan
dünya nüfusunun üçte ikisi “su stresi” yaşayacak.
•
Dünyanın hâlen karşılaştığı başka doğal kaynak sıkıntılarına karşılık
(petrol gibi) yaratabileceği alternatifler var. (halen sözcüğü yüklemden önce
getirilecek. -…halen var.)
9.İki kişilik gruplar oluşturunuz. “Su İçin Birlik” adlı metinden alınan
aşağıdaki bölümde kelime grubu, cümle, paragraf içi, paragraflar arası
bağlaşıklık ve bağdaşıklığın nasıl sağlandığını inceleyiniz. Yaptığınız
çalışmayı sınıfta sununuz.
Paylaşım kriteri
İstanbul'daki Dünya Su Forumu’nun amacı işte bu konuda
yeni fikirler, formüller üretmek. Forum İngilizce olarak “Bridging Divides for Water” sloganını benimsedi. Bu, Türkçeye “Farklılıkların Suda
Yaklaşması” şeklinde çevrildi... Cumhurbaşkanının dünkü açılış konuşmasında
belirttiği gibi su insanları ve ülkeleri “ayrıştıran değil, birleştiren” bir iş
birliği alanı olmalı... Ama ne yazık ki pratikte durum öyle değil. Su ülkeler,
bölgeler, bireyler arasında anlaşmazlık ve kavga konusu. Suyun hangi kriterlere
göre paylaşılması gerektiği konusunda bir mutabakat sağlanamadıkça da bu
sürtüşmeleri önlemek imkânsız.
Hâlen Ortadoğu'dan Latin Amerika'ya, Orta Asya'dan Kara
Afrika'ya kadar, dünyanın birçok yerinde su, ciddi siyasi uyuşmazlıkların ve
bazen çatışmaların esas nedenini oluşturuyor. Bazı analistler, önümüzdeki
yıllarda “su savaşları” tehlikesine işaret ediyorlar.
10.
İkişer
kişilik gruplar oluşturunuz. Grup arkadaşınızla “Su İçin Birlik” adlı metni
yazım ve noktalama kuralları bakımından aşağıda verilen plana göre inceleyiniz.
Yaptığınız çalışmayı sınıf arkadaşlarınızla paylaşınız.
•
Büyük harflerin kullanıldığı yerler
•
Ayrı ve bitişik yazılan birleşik kelimeler
•
Nokta, virgül, iki nokta, üç nokta, kesme işareti, tırnak işareti ve
düzeltme işaretinin kullanıldığı yerler
•
Sayıların yazılışı
11.
“Su
İçin Birlik” adlı metni akıcılık bakımından inceleyiniz. Metinde akıcılığı
engelleyen unsurlar bulunup bulunmadığını açıklayınız.
12. Üçer kişilik gruplar
oluşturunuz. Yazdığınız metinleri grup arkadaşlarınızla birlikte yazım,
noktalama, bağlaşıklık, bağdaşıklık ve akıcılık bakımından inceleyiniz. “Su
için Birlik” adlı metinle ilgili yaptığınız çalışmaları da dikkate alarak
incelediğiniz metinlerde yazım, noktalama, akıcılık, bağlaşıklık ve
bağdaşıklık hataları bulunup bulunmadığını belirleyiniz. Grup arkadaşınızın
yaptığı hataları dikkate alarak onların eksik bulduğunuz yönleriyle ilgili bir
rapor hazırlayınız. Yazdığınız köşe yazısını ve metninizle ilgili hazırlanan
raporu öğretmeninizin değerlendirmesi amacıyla öğrenci ürün dosyanızda
saklayınız.
A. Aşağıdaki
cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükler yazınız.
• Fıkra türü gazete ile birlikte ortaya çıkmış bir türdür.
• Fıkralarda yazar güncel konularla ilgili görüşlerini açıklar.
•
Fıkra türü köşe yazısı olarak da adlandırılır.
B. Aşağıdaki
cümlelerde yargı doğru ise yay ayraç içerisine “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
• Fıkralar eleştiri veya
sohbet şeklinde yazılır. (D )
• Fıkra
yazarı, ileri sürdüğü görüşleri kanıtlamak zorundadır. ( Y)
• Fıkralarda
konular derinlemesine ele alınır. (Y )
• Fıkralar
günübirlik yazılardır. (D
)
• Fıkra
yazarı, konuyu tarafsız bir yaklaşımla ele almalıdır. (Y )
C. Aşağıdaki
çoktan seçmeli sorulan yanıtlayınız.
1.
Fıkra türüyle ilgili aşağıda verilen yargılardan
hangisi yanlıştır?
A) Seçilen konu okuyucuyu
ilgilendirmelidir.
B)
Konu açık anlaşılır bir dille yazılmalıdır.
C) Her gün aynı konu üzerinde
durulmamalıdır.
D)
Ele alınan konu bir sonuca bağlanmamalıdır.
E)
Fıkralar yoğun anlatımlı olmalıdır.
CEVAP: E
2.
Zor dostum zor!
Hem her gün yazı yazacaksın,
Bir yandan da hükümet kurmaya çalışacaksın...
Zor dostum zor.
Lâkin erbabı için kolay!
O kadar tecrübe bir işe yaramaz olur mu?
Bunun “dünü varsa bugünü de var, hele yarın’ı...
Ne demişler?
Terazi var, tartı var.
Her bir işin vakti var!
Yukarıdaki metinde köşe yazılarının
hangi yönüne değinilmemiştir?
A) Günübirlik yazılar olduğuna
B)
Kamuoyu oluşturduğuna
C)
Deneyim gerektirdiğine
D)
Tarafsız olunması gerektiğine
E)
Kişisel görüşlerin yansıtıldığına
CEVAP: D
D. Aşağıdaki
sorulan yanıtlayınız.
1.
Gazetelerin toplum hayatındaki önemini açıklayınız.
2.
"Unutma ki ağzında bal olan arının kuyruğunda da
iğnesi vardır." özdeyişindeki düşünceden de hareketle köşe yazarlarının
toplum üzerindeki etkilerini açıklayınız.
lütfen 11.sınıf dil ve anlatım sayfa 134-146 cevaplarını yazar mısınız? teşşekkür ederim. :)
YanıtlaSillütfen 11.sınıf deneme konusu
YanıtlaSil