10. Sınıf Dil ve Anlatım Dersi 1. Dönem 2. Yazılı Soruları

……………… LİSESİ ………………. EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 10 TM-A SINIFI

DİL VE ANLATIM DERSİ I. DÖNEM II. YAZILI SORULARIDIR.

METİN 1:

 “Burası küçük, sessiz bir sokaktı. Yol boyunca uzanan vitrinler sıra sıra dizilmiş gülümseyen satıcı kızlar gibi insanı kendine çekiyordu. Göz alıcı güzelliklerinin örtüldüğü ve yolun başka günlere göre ıssız olduğu pazar günleri bile burası pis komşu sokaklarla karşılaştırılınca sanki ormanda parıldayan bir ateşi andırıyordu. Yeni boyanmış kepenkleri, pırıl pırıl parlatılmış pirinç tokmakları, genel temizliği ve neşeli durumu gelen gençlerin hep gözüne çarpar, hoşa giderdi.”

1. a) Yukarıdaki parçanın (METİN 1) anlatım türü nedir? Neden? (5 p.)

    b) Yukarıdaki parça(METİN 1), açıklama yapmak için mi yoksa izlenim kazandırmak için mi yazılmıştır? Neden?(5 p.)

    c) Yukarıdaki parçada(METİN 1),  niteleme sıfatlarına üç ve belirtme sıfatlarına iki örnek bulunuz. (5 p.)

    d) Yukarıdaki parçada(METİN 1)  dil hangi işlevde kullanılmıştır? (5 p.)

METİN 2:

            “Karanlık bir kış gecesi saat üç sularıydı. Bilmem nereden eve dönüyordum. Herkes derin bir uykudaydı. O duruma gelmiştim ki kendini dinleye dinleye kuruntuya kapılan insanlar gibi “Ah bir polise rastlasam!” diyordum. Birdenbire iki gölge gördüm. Biri hızlı hızlı sert adımlarla doğuya doğru giden ufak tefek bir adam, öteki sekiz on yaşlarında bir kızdı. Bu adamın gittiği yola çapraz düşen bir yoldan alabildiğine koşarak iniyordu. İkisi doğal olarak yolun köşesinde birbirine çarptılar. İşte asıl acıklı şey bundan sonra oldu…”

2. a) Yukarıdaki parçanın(METİN 2)  anlatım türü nedir? Neden? (5 p.)

    b) Yukarıdaki parçada(METİN 2)  anlatıcı kaçıcı şahıstır? Bu anlatıcının özelliği nedir? (5 p.)

    c) Yukarıdaki parça(METİN 2), sanatsal mı yoksa açıklayıcı bir metin midir? Neden? (5 p.)

    d) Yukarıdaki parçadan(METİN 2) hareketle aşağıdaki istenen bilgileri yazınız: (5 p.)

      OLAY: ……………………………………………………………………………………………………

      YER   : ……………………………………………………………………………………………………

       ZAMAN: …………………………………………………………………………………………………

       KİŞİLER: ………………………………………………………………………………………………...

    e) Yukarıdaki parçada(METİN 2), altı çizili isimleri; varlıklara verilişlerine göre, varlıkların oluşlarına göre, varlıkların sayılarına göre inceleyiniz. (5 p.)

   d) Yukarıdaki parçada(METİN 2), belirtili ve belirtisiz isim tamlamalarına birer örnek bulunuz. (5 p.)

                                                                                                       

3. Yandaki tablonun size düşündürdükleri ve hissettirdiklerinden hareketle üçüncü şahıs ağzından anlatılan kısa bir öykü (hikâye) oluşturunuz. (10 p.)

4. Yandaki tablonun “sanatsal ya da açıklayıcı” betimlemesini yapınız. (10 p.)

5.  Aşağıdaki cümlelerde bulunan anlatım bozukluklarını düzelterek cümlelerin doğrularını parantez içlerine yazınız.

* Bu konuyu insanlar tarafından yüzyıllardır çeşitli şekillerde değerlendirilmiştir. (10 p.)

(………………………………………………………………..……………………………………………………………...)

* Bu cümleyi kendi düşündüğüm gibi yazdım.(……………………………………………………………………………...)

* Esaretin içine bir bıçak gibi batıyordu(…………………………………………………………………………….............)

* Her gece gemilerin limana girdiğini rüyasında görüyordu.(……………………………………………………….............)

* Bu davranışıyla bize yarar mı sağladı zarar mı belli değil.(………………………………………………………………..)

6. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun kelimeleri yazınız. (10 p.)

* Kişinin iç dünyasını anlatan betimlemelere ………………………………….. denir.

* Dil öğelerinin dilbilgisi kurallarına uygun bir şekilde yan yana getirilmesine………………………………….. denir.

* Başkasından öğrenilenleri, duyulanları ifade etmek için kullanılan anlatıma …………………………………… denir.

* Anlatımda kaynaklara başvurulmuş olması anlatımı en çok ……………………………………. yönüyle etkiler.

* Bir betimlemenin en önemli kaynağı …………………………. tekniğidir.

7. Aşağıdaki cümlelerin karşısına, yargılar, doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız. (10 p.)

* İlahi bakış açısında anlatıcı, olup biteni bir kamera sessizliğiyle izler. (    )

* Öyküleyici anlatım “öğretici ve sanat metni” özelliği gösteren yazılarda kullanılır. (    )

* Dil öğelerinin aralarındaki anlam bağıntısına bağlaşıklık denir. (    )

* Açık bir anlatımda edebi sanatlara yer verilir. (    )

* Üslup, amaca ve alıcıya göre değişmez. (    )