9.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı 1.Ünite Sonu Değerlendirme Soruları (Sayfa:31,32 )

9.Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı 1.Ünite Sonu Değerlendirme Soruları (Sayfa:31,32 )

Ünite Sonu Ölçme – Değerlendirme
HABABAM SINIFI
Bir şiir havasıdır esiyordu Hababam Sınıfı’nda. Fakat bu hava Haşimci Piyale İhsan’ı çok kızdırıyordu. Kayseri Lisesinden gelmişti bize. Hababam Sınıfı’na girdiği gün bir biçimine getirip:
“Âteş doludur, tutma yanarsın
Karşında şu gülgûn piyâle!”
mısralarını okumuş, layık olduğu adı da almıştı.
İlk ders Piyale İhsan’ındı. Palamut Recep sağa sola koymuş sıraları hizaya getirdikten sonra:
“Çocuklar!” dedi, “Sahne açılmışken Piyale’ye söyleyelim, bir piyes de biz oynayalım. Ha, ne dersiniz?”

…
Palamut kapıya gitti geldi:
“Tamam, geliyor… Herkes yerine!”
Piyale İhsan, bugün çok yorgundu. Uzun saçlarını tarayacak zaman bulamamıştı. Kürsüye geçince her iki kulağına düşen kırçıl saçlarına parmaklarını takarak düzenledi. Sonra iri camlı gözlüğünü, ceketinin eteğiyle sildi. Tam derse başlayacaktı ki Refüze kalktı ayağa:
“Efendim” dedi, “Bir müsamere de biz verelim. On birlere Otello…”
“Otello’yu mu oynayalım?”
“Hayır efendim. On birlere Otello Kemal Bey, Hâmit’ten Eşber’i oynatıyor.”
“Hâmit’in Eşber’i oynamak için yazılmamıştır ki… Zaten bütün tiyatroları böyledir. Şiirleri…”
Hâmit’ten hiç hoşlanmayan edebiyatçı geçinen Refüze:
“Efendim şiirleri de okumak için değildir…” diye lafa karıştı…
Piyale kızmıştı:
“Küstah!” diye çıkıştı, “Sen nasıl olur da bir büyük şaire.”
Palamut sadede gelinmesini istiyordu. Bütün sınıf dersin kaynatılmasından memnundu:
“Efendim… Bir piyes oynasak, realist bir piyes… Mesela.”
Piyale yeniden kızmıştı:
“Sen realizm nedir biliyor musun? Realizm Emil Zola’yla birlikte ölmüştür. Edebiyat… Sembolizm demektir.”

Rıfat ILGAZ

1.  Hababam Sınıfı metninde dilin kaç farklı işlevde kullanıldığını ve bu işlevlerde iletinin düzenlenme amacı­nı belirleyiniz.
1. 1 ) İletinin düzenlenme amacı : Ayakkabının derisi hakkında bilgi vermek.
Dilin işlevi : GÖNDERGESEL İŞLEV      
Edebiyat… Sembolizm demektir.”                                                   
2 ) İletinin düzenlenme amacı : Duygu ve düşünceyi dile getirmek
Dilin işlevi : HEYECAN BİLDİRME İŞLEVİ 
“Küstah!” diye çıkıştı, “Sen nasıl olur da bir büyük şaire.”                            
3 ) İletinin düzenlenme amacı : Harekete geçirmek
Dilin işlevi : ALICIYI HAREKETLENDİRME İŞLEVİ  
“Sahne açılmışken Piyale’ye söyleyelim, bir piyes de biz oynayalım “                                           
4 ) İletinin düzenlenme amacı : İletişimin devap edip etmeyeceğini öğrenmek
Dilin işlevi : KANAL KONTROL İŞLEVİ 
“Otello’yu mu oynayalım?”            
5 )İletinin düzenlenme amacı : Şiiri ifade etmek
Dilin işlevi : ŞİİRSEL İŞLEV 
“Âteş doludur, tutma yanarsın
Karşında şu gülgûn piyâle!”

2.  Hababam Sınıfı metninde geçen bir iletişim sürecini ele alarak bu süreçteki iletişim öğelerini iletişim tab­losu üzerinde gösteriniz.
2.
3.  Hababam Sınıfı metninde geçen “bir biçimine getir-”, “edebiyatçı geçinen Refüze”, “dersin kaynatılması” kelime gruplarının argo olup olmadığını  argonun özelliklerini dikkate alarak söyleviniz.
3. “bir biçime getir-“ ve “dersin kaynatılması” argo iken “edebiyatçı geçinen Refüze” argo değildir.

4.ERKİN KUŞ
Melek kebi gözel bir kuş
Tal şahige kelib kondi.
Dedim: “Kuşça, yanimge tüş,
Yaş könglimge elem toldi.

NAZLI DİLBER
Ala gözlü benli dilber
Bir gün gelsen bize doğru.
Seni sevdim can u dilden
Çekme kendin naza doğru.
Özbek şair Aybek’e ait olan Erkin Kuş (Hür Kuş) ve Âşık Veysel’e ait olan Nazlı Dilber şiirlerinde kullanılan dil İstanbul Türkçesine göre değerlendirildiğinde neler söylenebilir?
Özbek şairin yazdığı  ses, yapı ve kelime dağarcığı olarak diğerinden farklıdır. Nazlı Dilber’de ağız yani konuşma diline ait özellikler varken diğerinde lehçe özellikleri vardır.

5.  Aşağıdakilerden hangisi iletişim ögelerinden biri değildir?
A) İleti                          
B) Alıcı                           
C) Gönderge                 
D) Şifre                          
E) Kanal
Cevap:c

6.            “Eyvah, bunlarda mı başıma gelecekti!
Vay başıma gelenler…”
Yukarıdaki cümlede dil hangi işlevde kullanılmıştır?
A) Heyecana bağlı işlev
B) Kanalı kontrol işlevi
C) Dil ötesi işlev
D) Göndergesel işlev
E) Şiirsel işlev
Cevap: A

7.  Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun kelimeleri yazınız.
Dil GÖNDERGESEL işlevde kullanıldığında iletinin iletmek istediği husus, iletinin kendinde aranmalıdır.
GÖSTERGE kendi dışında bir başka şeyi gösteren, düşündüren onun yerini alabilen nesne, görünüş ve olgu­dur.
İletişimde, iletişimi sağlayan unsurların birlikte meydana getirdikleri ortama BAĞLAM denir.
8.  Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
Her gösterge, gösteren ve göndergeden oluşur. ( D  )
İletişimde işaretle anlatmadan sembollerle (dil göstergesiyle) anlatmaya geçişte zamana ihtiyaç yoktur. ( Y )
Türkiye Türkçesinde ilmî dil İstanbul ağzıdır. ( D  )
9.  Dille sağlanan iletişimle dil dışı ögelerle sağlanan iletişimin farkı nedir?
9. Dille sağlanan iletişim insanların daha kolay anlaşabilmelerini sağlayan bir unsurdur. Dil dışı göstergeler ise dille sağlayan iletişimi destekler.
10. Dilin toplum yaşamındaki önemi nedir?
10. Toplumların oluşmasında en büyük etken aynı dille yazmaları ve yazı dili oluşturmalarıdır. Yazı dili , kültür dili olan toplumlar bir arada yaşamaları daha kolay olur.