10.Sınıf Dil ve Anlatım Dersi 2.Dönem 2.Yazılı Sınavı Soruları ve Cevapları

“Her sabah , gözlerini gökyüzünden gelen paslı seslerin gıcırtısıyla açıyorum. Sanki binlerce çelik makas , gökyüzünün lacivertliğini doğramak için durmadan açılıp kapanarak, havada cehennemi  bir gürültü ile çakıyor. Bulutlarsa bir araya toplanmış, sınırsız bir neşe içinde sokaktan çekilen el ayağa karşı yengilerini kutluyorlar.
1-)Yukarıdaki metinden , aşağıda istenilenlere uygun örnekler bulup karşılarına yazınız. (10P)
İnsandan doğaya aktarma:
Duyular arası aktarma       :
Ad aktarması                       :
Benzetme                           :

2-)Metinde altı çizilmiş olan sözcükleri çeşidi ve yapısı bakımından inceleyiniz.(10P)
Binlerce     :
Durmadan:
Toplanmış: 
Sınırsız       :
Yengilerini:


3-)Aşağıdaki metinde geçen zarfları göstererek çeşidini belirtiniz.(10P)
“Arkadaşım , telefonda  dönem ödevlerinin yarın teslim edileceğini söyledi. Ben bunu tamamen unutmuştum. Ne yapacağımı düşünürken annem içeri girdi ve “böyle ne üzülüyorsun ? Biraz geç yatarsın bitirirsin” dedi.

4-) Aşağıdaki cümleleri ,  anlatım bozuklularını düzelterek yeniden yazınız.(10P)
-İncelemelerde bazı yayınların silik ve okunaklı olmadığı görüldü.
-Yaşamı boyunca insanlara  iyilik etti ;ama hep kötülük gördü.

5-) “Bu memleket niçin bizim? Dört yüz atlı ile Orta Asya’dan  gelip fethettiğimiz için mi ? Böyle diyenler gerçekten benimsemiyor, anayurt saymıyorlar bu memleketi. Gurbette biliyorlar kendilerini yaşadıkları yerde. Frigyalılar, Yunanlılar,Persler,Romalılar,Bizanslılar,Moğollar da fethetmişler Anadolu’yu .Ne olmuş sonunda? Anadolu onların değil, onlar Anadolu’nun malı olmuş. Bu memleket bizim olduğu için bizim. Fethettiğimiz için değil.”
Bu paragrafın anlatım biçiminin ne olduğunu yazınız.(10P)

6-)Aşağıdaki fiilleri özneleri ve nesnelerine göre çatıları yönünden inceleyiniz.(20P)
a)Yaşlı adam köşedeki masaya oturdu.
b)O vefasız yıllarca seni ağlatmış.
a)Öznesine göre     :
a)Nesnesine göre   :
b) Öznesine göre    :
b) Nesnesine göre  :

7-)”Desem ki sen benim için
Hava kadar lazım, su gibi aziz bir şeysin
Nimettesin,nimettesin
İnan bana sevgilim inan
Evimde şenliksin, bahçemde bahar
Ve soframda eski bir şarap
Bırak ben söyleyeyim güzelliğini
Kuşlarla beraber.”
Metindeki edatları bularak yazınız.(20P)

  8. Kanıtlayıcı anlatımın özelliklerini yazınız.



                                        CEVAP ANAHTARI
Her sabah , gözlerini gökyüzünden gelen paslı seslerin gıcırtısıyla açıyorum. Sanki binlerce çelik makas , gökyüzünün lacivertliğini doğramak için durmadan açılıp kapanarak, havada cehennemi  bir gürültü ile çakıyor. Bulutlarsa bir araya toplanmış, sınırsız bir neşe içinde sokaktan çekilen el ayağa karşı yengilerini kutluyorlar.
1-)Yukarıdaki metinden , aşağıda istenilenlere uygun örnekler bulup karşılarına yazınız. (10P)
İnsandan doğaya aktarma: Bulutlar, sınırsız bir neşe içinde  yengilerini kutluyor.
Duyular arası aktarma       : paslı seslerin gıcırtısı  – görme/işitme
Ad aktarması                       :El ayak (inanlar için)
Benzetme                           :Şimşekler çelik makasa benzetilmiş.

2-)Metinde altı çizilmiş olan sözcükleri çeşidi ve yapısı bakımından inceleyiniz.(10P)
Binlerce     :Sıfat-Türemiş
Durmadan:Zarf-Türemiş
Toplanmış:  Fiil- Türemiş
Sınırsız       :Sıfat-Türemiş
Yengilerini:İsim-Türemiş

3-)Aşağıdaki metinde geçen zarfları göstererek çeşidini belirtiniz.(10P)
“Arkadaşım , telefonda  dönem ödevlerinin yarın teslim edileceğini söyledi. Ben bunu tamamen unutmuştum. Ne yapacağımı düşünürken annem içeri girdi ve “böyle ne üzülüyorsun ? Biraz geç yatarsın bitirirsin” dedi.
Yarın: Zaman zarfı
Tamamen:Durum  z.
Düşünürken: Zaman z.
İçeri: Yer Yön z.
Böyle Durum z.
Ne :Soru zarfı
Biraz:Azlık-çokluk z.
Geç :Zaman z.
4-) Aşağıdaki cümleleri ,  anlatım bozuklularını düzelterek yeniden yazınız.(10P)
-İncelemelerde bazı yayınların silik  ve okunaklı olmadığı görüldü.
İncelemelerde bazı yayınların silik olduğu  ve okunaklı olmadığı görüldü.
-Yaşamı boyunca insanlara  iyilik etti ;ama hep kötülük gördü.
Yaşamı boyunca insanlara  iyilik etti ;ama insanlardan hep kötülük gördü.


5-) “Bu memleket niçin bizim? Dört yüz atlı ile Orta Asya’dan  gelip fethettiğimiz için mi ? Böyle diyenler gerçekten benimsemiyor, anayurt saymıyorlar bu memleketi. Gurbette biliyorlar kendilerini yaşadıkları yerde. Frigyalılar, Yunanlılar,Persler,Romalılar,Bizanslılar,Moğollar da fethetmişler Anadolu’yu .Ne olmuş sonunda? Anadolu onların değil, onlar Anadolu’nun malı olmuş. Bu memleket bizim olduğu için bizim. Fethettiğimiz için değil.”
Bu paragrafın anlatım biçiminin ne olduğunu yazınız.(10P)
Tartışmacı anlatım kullanılmıştır

6-)Aşağıdaki fiilleri özneleri ve nesnelerine göre çatıları yönünden inceleyiniz.(20P)
a)Yaşlı adam köşedeki masaya oturdu.
b)O vefasız yıllarca seni ağlatmış.
a)Öznesine göre     :Etken
a)Nesnesine göre   :Geçişsiz
b) Öznesine göre    :Etken
b) Nesnesine göre  :Oldurgan

7-)”Desem ki sen benim için
Hava kadar lazım, su gibi aziz bir şeysin
Nimettesin,nimettesin
İnan bana sevgilim inan
Evimde şenliksin, bahçemde bahar
Ve soframda eski bir şarap
Bırak ben söyleyeyim güzelliğini
Kuşlarla beraber.”
Metindeki edatları bularak yazınız.(20P)
için –kadar- gibi- la(ile)
8. Kanıtlayıcı anlatımın özelliklerini yazınız.
-İnandırma ,aydınlatma kendi görüşlerini kabul ettirme amaç edinilir.
-Tamamlama ve açıklama önemlidir.
-Kelimeler ve kelime grupları gerçek anlamında kullanılır.
-Örneklere ve farklı düşüncelere başvurmak önemlidir.
-Bazı kelime ve kelime grupları konudan kopmamak için tekrar edilir.